ရှောင် တန်နဲလ် အင်တာဗျူး ဒုတိယပိုင်း၊ အမေစု နှင့် တွေ့ခဲ့ပုံ

by Hla Soewai - Dec 09 2022

Frontier Myanmar

 

Q: အာဏာသိမ်း အဖွဲ့အနေနဲ့ အနှံ့အပြား ခုခံ တော်လှန်လာနေတာတွေကို ထိန်းချုပ်ဖို့ ပဲ လုပ်နေတာကြောင့် တဖက်က စီးပွားရေး စီမံခန့်ခွဲမှု အလွဲလွဲ အချော်ချော် ဖြစ်နေတာ‌တွေ ဘယ်လောက်ထိအောင် သွားနေမယ်လို့ ထင်ပါသလဲ။

 

A: ကျွန်တော် အနေနဲ့ကတော့ ရောဂါ တခုခု စွဲကပ်နေတယ်လို့ ပြောချင်တော့တာပါပဲ၊ အခုဟာက စီးပွားရေး မူဝါဒပိုင်းမှာ အတိတ်ကို ပြန်လှည့်နေကြတာ၊ ပြန်လှည့်တာတောင်မှ ခုန်ပျံ ကျော်လွှားပြီး ဟိုး ဆိုဗီယက် ခေတ်တောင် ပြန်ရောက်သွားကြပြီ၊ နိုင်ငံ စီးပွားရေး ကို ဘယ်လို နည်းနဲ့ အစွမ်းကုန် ထိန်းချုပ်ရမလဲ ဆိုတာ စဉ်းစားကုန်ကြပြီ၊ နိုင်ငံခြားငွေ အပြင်ရောက်မသွားအောင် ဘယ်လိုထိန်းချုပ်ရမလဲ၊ သွင်းကုန်တွေ ဘယ်လို ထိန်းချုပ်ကြမလဲ၊ ငွေလဲနှုန်း အမျိုးမျိုး သတ်မှတ်ကြမလား၊ ကုန်ဈေးနှုန်းကို ဒီဈေးထက် ပိုမရောင်းရဘူးလို့ လုပ်မလား၊ ကုန်စည်နဲ့ ဝန်ဆောင်မှု အပိုင်းကို အရည် အတွက် ကန့်သတ်ကြမလား၊ ဘဏ်တွေမှာ ငွေထုတ်တာကို ခွဲတမ်းသဘောမျိုး ချပေးမလား၊ ဘဏ်တွေကိုပဲ အလျဥ်းသင့်သလို ပိတ်ခိုင်းထားရမလား၊ နိုင်ငံခြားငွေ အသုံးကို ကန့်သတ်ထားကြမလား၊ ဒါမျိုးတွေ စဉ်းစားလာကြတယ်။

 

ဒီလိုမျိုး ပေါ်လစီ နဲ့ကတော့ဗျာ၊ သူတို့ ဘာမှ မလုပ်ပဲ ဒီတိုင်းနေတာကမှ ပိုကောင်းသေးတယ်၊ သူတို့ မူဝါဒတွေကို အမွှန်းတင် အမည်ပေးချင်သပ ဆိုရင်ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် ဖျက်ဆီးနေကြတဲ့ စီးပွားရေး မူဝါဒလို့ ပေးလို့ရတယ်။ 

 

အာဏာသိမ်းပြီး ကျွန်တော် အဖမ်းမခံရခင်တုန်းက သူတို့ ဒီတိုင်းဆို ဦးသိန်းစိန် လက်ထက်က ပုံစံမျိုး သွားမလား၊ ဒါမှမဟုတ် ချီလီ တို့၊ ဗီယက်နမ်တို့လိုပဲ လုပ်ကြမလား စဉ်းစားကြည့်မိသေးတယ်၊ အနည်းဆုံးတော့ဗျာ စီးပွားရေး ကို ထိန်းချုပ်ထားတယ် ဆိုပေမယ့်လည်း အကျိုးသင့် အကြောင်းသင့် လုပ်ခဲ့ကြတဲ့ နိုင်ငံတွေ၊ အခု လုပ်လာတာကျတော့ ဆင်ခြင်တုံတရားမရှိ၊ အမှားမှား အယွင်းယွင်းတွေ ဆိုတော့ တုန်လှုပ်နေမိတယ်။

 

Q: အာဏာသိမ်းပြီး နောက်ပိုင်း စီးပွားရေး က ဗြုန်းဆို ထိုးကျသွားတာ၊ ကျပ်‌ငွေတန်ဖိုးကလည်း ထိုးဆင်းလာနေတော့ လူတွေက ဘဏ်တွေကနေ ငွေပြန်ထုတ်ဖို့ လုပ်လာကြတယ်၊ ဒါပေမယ့် လူတိုင်းက မနည်းရုန်းကန်နေကြရတုန်း ဆိုပေမယ့် ပြီးခဲ့တဲ့ လတွေ အတွင်းမှာ စီးပွားရေးက အထိုက်အလျောက် ပြန်တည်ငြိမ်လာပုံရတယ်၊ အာဏာသိမ်း အဖွဲ့လည်း ဆက်ပြီး အသက်ရှူ ချောင်နေတယ်၊ အဲ့တာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဆရာ့ အယူအဆလေး သိချင်ပါတယ်။

 

A: မြန်မာ‌ ‌တွေက အောက်ခြေမှာ ဒူပေနာပေ ခံနိုင်ကြတာမျိုးတွေ ရှိတယ်၊ နိုင်ငံက အခု ဘယ်လို အခြေအနေ ရောက်သွားလဲဆိုတော့ လူအများစုက အသက်ရှင် နိုင်လောက်တဲ့ ဝမ်းရေးဖူလုံမှု ရှိလာကြတယ်၊ အဲ့လို ပုံစံမျိုးနဲ့ ရေရှည် ဖြစ်သွားနိုင်တယ်၊ မြန်မာ နိုင်ငံမှာ မြေဆီမြေလွှာ အတော်လေး ကောင်းတော့ လူတိုင်း စားဖို့သောက်ဖို့ ရအောင် ထိန်းထားနိုင်တယ်၊ ဒါပေမယ့် လူတွေကို မျှော်လင့်ချက်တွေ၊ စီးပွားတိုးတက် ဖွံ့ဖြိုးလာအောင်တော့ လုပ်မပေးနိုင်ဘူး။ 

 

ဒီလိုနဲ့ပဲ အပေါ်ယံကို ဖုံးအုပ်ထားပြီး အောက်ကနေသွားနေမှာပဲ၊ ဘဏ်တွေ အပါအဝင် ဌာန အသီးသီးရဲ့ ငွေပေး‌ငွေယူ ရှင်းတမ်း‌ တွေလည်း ရှေ့လျောက် ဒုက္ခများဖို့ ဖြစ်လာနေပြီ၊ တင်းတင်းကျပ်ကျပ် ထိန်းချုပ်ထားမှု၊ အကြောက်တရား‌ ‌တွေနဲ့ ရက်ရက်စက်စက် လုပ်တတ်တာ‌ ‌တွေကြောင့်သာ သီရိလင်္ကာ လို ဗလောင်ဆူလာတာမျိုးတွေ ဖြစ်မလာတာ၊ ကျွန်တော် ဆိုလိုတာ အပေါ်ယံကို ပြောတာ၊ အောက်မှာတော့ မယုံနိုင်လောက်အောင်ကို ဗလောင်ဆူနေပြီ။

 

Q: နိုင်ငံတကာ က ဘယ်လို ဒဏ်ခတ် အရေးယူမှုတွေ လုပ်ရင် ထိရောက်နိုင်မလဲ။

 

A: ကျွန်တော် အနေနဲ့ အခြေအနေတွေကို အရင်ဆန်းစစ်ဖို့ လိုနေသေးတာမို့ ဒီကိစ္စကို များများစားစား မဆွေး‌နွေးချင်သေးဘူး၊ အရင်ကတည်းက ဒဏ်ခတ်ဖို့ကို ကျွန်တော် ထောက်ခံခဲ့ပြီးသား၊ ဒီနေရာ မှာ ရွေးပြီး ဘဏ္ဍာရေး အရ ဒဏ်ခတ် တာမျိုးက ပိုသင့်လျော်တယ်၊ အဲ့တာကလည်း အခြားနိုင်ငံမှာ ရှိတဲ့ ဘဏ်လုပ်ငန်းတွေက မြန်မာဘဏ်တွေကို အဝင်အထွက် မလုပ်နိုင်အောင် လုပ်ထားမှ ဖြစ်မယ်၊ ဒီနိုင်ငံတွေ အနေနဲ့လည်း မြန်မာ ဘဏ်တွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဖြစ်လာနိုင်တဲ့ ရာဇဝတ်မှု မျိုးတွေ ကနေ ကာကွယ်ပိုင်ခွင့် ရှိနေတာကိုး။ 

 

နောက်ထပ်တခုက ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့လို့ ထူးခြားလာမှာလား ဆိုတာပဲ၊ ကျွန်တော် အမြင်အရကတော့ ဒီလို လူမျိုးတွေအနေနဲ့ စီးပွားရေး ဘာဖြစ်ဖြစ် ဂရုစိုက်မယ့် လူမျိုးတွေ မဟုတ်ကြဘူး၊ အာဏာသိမ်းပြီ ဆိုကတည်းက ဒါမျိုးတွေ ဖြစ်လာမှာ ကြိုတွက်ထားပြီး တောင့်ခံနေကြမှတော့ စီးပွားရေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဘာလုပ်လုပ် သူတို့ ကို ယိမ်းယိုင်သွားအောင် လုပ်နိုင်မယ် မထင်ဘူး၊ မူနဲ့ ‌ဘောင်နဲ့ တိတိကျကျ လုပ်နိုင်မှ ဖြစ်မယ်၊ တဝက်တပျက်၊ မစို့တပို့ သွားလုပ်လို့ကတော့ ပြဿနာ ဖြစ်လာနိုင်တယ်၊ စစ်တပ်ပိုင် လုပ်ငန်းတွေက ဒီလို ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့တာတွေကို ရှောင်နိုင်တဲ့ နည်းလမ်းတွေ ရှိတယ်၊ မရှောင်နိုင်တဲ့ လူတွေ မိသွားမှာပဲ၊ လောလောဆယ် ကျွန်တော် မြင်တာကတော့ လုပ်မယ်ဆိုရင် အကုန်သာလုပ်တော့၊ ရုရှားကို လုပ်သလို ပုံစံမျိုး၊ ဒါမှလည်း အလုပ်ဖြစ်နိုင်စရာ ရှိတယ်လို့ မျှော်လင့်လို့ ရမှာကိုး။

 

Q: နိုင်ငံတော် လျှို့ဝှက်ချက် ဥပဒေ နဲ့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နဲ့ အတူ ရုံးတင်ခံရတုန်းက တော်လှန်ရေး လှုပ်ရှားမှု၊ လက်နက်ကိုင် လမ်းစဉ် နဲ့ အမျိုးသား ညီညွတ်ရေး အစိုးရ အစရှိတာ‌ တွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး သူမအမြင်ကို ပြောခဲ့တာမျိုး ရှိလား။ 

 

A: နဲနဲလေးလောက်ပဲ ‌ဗျ၊ ခင်ဗျား ပြောသလိုမျိုး အတိအကျ ကြီးတော့ မဟုတ်ဘူး၊ ကျွန်တော်တို့ ပထမဆုံး စ‌ တွေ့တွေ့ချင်းပဲ မြန်မာတွေ ဒီမိုကရေစီ အတွက် ကြံ့ကြံ့ခံ ရင်ဆိုင် လာတာတွေ အတွက် သူအင်မတန် ဂုဏ်ယူတယ်လို့ ပြောတယ်၊ ဒါတောင်မှ ကျမတို့ လူမျိုးတွေ ငါးနှစ်လောက်ပဲ အတွေ့အကြုံရှိသေးတာနော်တဲ့၊ သူတို့ရဲ့ အခွင့်အရေး တွေ အတွက် မဆုတ်မနစ် ခုခံကာကွယ်နေတာတွေကို သူ့ စိတ်ထဲမှာ အတော် လှုပ်ရှားသွားတာတော့ အမှန်ပဲ၊ မြန်မာတွေ ဒီမိုကရေစီ အရေး ထောက်ခံတဲ့‌ နေရာ မှာ အားနဲ့ မာန်နဲ့ ကိုယ်ရောစိတ်ပါ တုန့်ပြန်လာတာကို က သူ့ စိတ်ထဲမှာ ဖြစ်စေချင်တဲ့ အတိုင်း တသွေမတိမ်း ဖြစ်လာခဲ့တာပဲ ကိုး။ 

 

ကျွန်တော်က လုံခြုံရေး ကြောင့် လက်နက်ကိုင် တိုက်ခိုက်နေတာ‌ တွေ တို့ ဘာတို့ကို ဘယ်လို မြင်လဲလို့ မမေးခဲ့ဘူး၊ အကြမ်းမဖက် ဆန့်ကျင်ရေး အပေါ် စိတ်ပြောင်းသွားတာ မျိုး ရှိမရှိတော့ ကျွန်တော် မပြောနိုင်ဘူး၊ သေသေချာချာ ပြောနိုင်တာ တခုက ပြည်သူ‌ တွေ ဖက်က အခုလို ပြန်ပြီး တွန်းကန်လာ‌တာ‌ တွေ အတွက် သူ ဂုဏ်ယူနေတယ်ဆိုတာပဲ၊ ဘယ်လို ပုံစံမျိုး နဲ့ တွန်းကန်လာကြလဲ ဆိုတာကို သူအနေနဲ့ သိအောင် လုပ်ဖို့က အခွင့် အရေး မရခဲ့ဘူး၊ NUG တို့ အခြားကိစ္စတွေ အပေါ် တိတိပပ မပြောဖြစ်ခဲ့ပေမယ့် လူတွေ စည်းစည်းလုံးလုံး နဲ့ ဖွဲ့စည်းဆောင်ရွက်နိုင်ခဲ့မှု အပေါ် ကျေးဇူးတင်တယ် ဆိုတာတော့ ‌ယေဘူယျ ခြုံပြောသွားတာမျိုးတော့ ရှိတယ်။

 

Q: စစ်တပ် အနေနဲ့ ‌ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ကို ဖြစ်နိုင်သမျှ လှောင်ပိတ်ထားချင်လား၊ ဒါမှမဟုတ် တော်လှန်ရေး ကို ‌‌သွေးကွဲသွားအောင် ထုတ်ပြီး အသုံးချလာဖို့ ရှိနေလား။

 

A: လက်ရှိ မှာ သူ နဲ့ စစ်တပ်အကြား ထိတွေ့မှုက သုံးည အဆင့် ရှိနေတာကို ထည့်တွက်ရမယ်ဆိုရင် သူတို့ဖက်က ဘာဖြစ်လာမလဲဆိုတာ စောင့်ကြည့်ချင်ကြပုံ ရှိတယ်၊ ဖြစ်နိုင်သမျှ ထောင်ထဲမှာပဲ ထားချင်ကြတယ်၊ သူတို့ဖက်က အလျော့အတင်း လုပ်လာမယ့် ပုံစံမျိုး ပြလာတာတော့ မတွေ့သေးဘူး၊ ခင်ဗျား ပြောသလိုမျိုး ဖြစ်အောင် ‌ဒေါ်စု နဲ့ စေ့စပ် ဆွေးနွေးတာမျိုးတွေလည်း မရှိသေးဘူး၊ ကြည့်ရတာ အားလုံးကို လော့ဒေါင်း ချထားတုန်းပဲဗျ။

 

Q: ဆရာ ရှေ့ ဆက်ပြီး ဘာလုပ်ဖို့ စိတ်ကူးထားလဲ။

 

A: ကျွန်တော် ပထမဆုံး လုပ်မှာက စာအုပ်တအုပ် ရေးဖို့ပဲ၊ အဲ့တာကလည်း ထောင်ထဲမှာ ကတည်းက စထားပြီးပြီ၊ ခေါက်တုံ့ ခေါက်ပြန် လျှောက်ရင်း ခေါင်းထဲမှာ‌ ရေးနေတာ၊ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ့် ရူးမသွားအောင် ဒီလိုပဲ လုပ်နေရတယ်၊ခေါင်းထဲမှာ ရေးထားတာနဲ့ကို တဝက်လောက် ပြီးနေပြီ၊ အာဏာသိမ်းတဲ့ အကြောင်း၊ နောက်ပိုင်း ဖြစ်ပျက်ခဲ့တာ‌တွေ၊ အဲ့ဒီမတိုင်မီက အကြောင်းတွေ၊ NLD အစိုးရ ထားခဲ့တဲ့ ရည်မှန်းချက်တွေ အကြောင်းရယ်။

 

နောက်တခု လုပ်ချင်တာက ပုဂ္ဂိုလ်ရေးအရ တတ်နိုင်သလောက် အကူအညီ ပေးချင်တယ်၊ အထူးသဖြင့် ဘေးအန္တရာယ် ကြုံရနိုင်တဲ့ လူတွေကို၊ ကျွန်တော် မြန်မာပြည်ကို အရမ်း ချစ်နေတုန်းပါပဲ၊ စိတ်မကောင်းဖြစ်မိတာကတော့ ဒီလို ချစ်စရာကောင်းတဲ့ နိုင်ငံကို ကမ္ဘာပေါ်မှာ အဆိုးဆုံးလို့ ယူဆရတဲ့ အဖွဲ့က အုပ်ချုပ်မင်းလုပ်နေတာကိုပါ၊ ဒါကြောင့် ကျွန်တော် ရှေ့လျောက်လည်း ဆက်လက် ပါဦးမှာပဲ၊ ပြီးတော့ ဘာဆက်လုပ်ရမလဲဆိုတာ ကြည့်မယ်လေ။

 

ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း ပြောသွားတဲ့ မစ္စတာ တန်နဲလ်အား အထူး ကျေးဇူးတင်ပါသည်။