သန်းကောင်ယံ လွန်မြောက်၍ စက်တင်ဘာ၁၄ ရက် နေ့သို့ ကူးပြောင်းစ အချိန်လေးတွင် ဆော်ဒီ အရှေ့ပိုင်း သဲကန္တာရ အတွင်းရှိ အက်ကိုင်း Abqaiq မြို့ သို့ လွန်စွာ လျင်မြန်သော နူန်းဖြင့် ဒုံးကျည်များက ချည်းနင်းဝင်ရောက်လာခဲ့ကြသည်။ အဆိုပါ မြို့တွင် ကမ္ဘာပေါ်တွင် အကြီးဆုံး ရေနံချက်စက်ရုံများ
ရှိပေသည်။

ဒုံးကျည်များက ရေနံစိမ်းများ ချက်လုပ်သည့်လုပ်ငန်းစဉ်တွင် ပါဝင်သည် ဆလင်ဒါ ပုံစံလှောင်ကန်ကြီး၏ စက်ဝိုင်းခုံးပုံ အမိုးများကိုကြွေမွ ပျက်စီးသွားစေခဲ့သည့် အပြင် ရေနံစိမ်းမှ ရေနံကျဲ ဖြစ်ရန် ပေါင်းခံ ခွဲထုတ်ပေးသည့် stablization tower ၁၈ ခု ရှိသည့်
အနက် ၅ ခုကိုလည်း ပျက်ဆီးသွားစေခဲ့ပြန်သည်။ ယင်းနှင့် အတူ ကောင်းကင်တခုလုံး လည်း လင်းထိန်သွားပေတော့သည်။ နောက်ထပ်တိုက်ခိုက်လာ
မူကြောင့် အနောက်တောင်ဖက် ၁၈၅ မိုင် အကွာရှိ ခူရိုင်း ရေနံတွင်းမျာ ပျက်စီးသွားခဲ့ရပြန်ပေသည်။

နာရီ အနည်းငယ်အကြာ အာရုံကျင်းလာချိန်တွင်တော့ ကောင်းကင်ပြင် တခုလုံး မီးခိုးမှိုင်းများနှင့်
ပြည့်နှက်နေပြီ ဖြစ်သည်။ ထိုမြင်ကွင်းအား မြင်လိုက်ရသူများ အဖို့ ၁၉၉၁ ပင်လယ်ကွေ့ စစ်ပွဲကြီးကို ပြန်အမှတ်ရလာ
မိကြသည်။ ထိုအချိန်က ကူဝိတ်မှ ပြန်လည် ဆုတ်ခွာလကြသော ဆက်ဒမ် ဟူစိန်၏ တပ်များက လမ်းတလျောက်ရှိ ရေနံတွင်းများကို မီးတင်ရှို့ခဲ့ကြသည်။

ထိုကဲ့သို့ တိုက်ခိုက်ခံရမူကြောင့် တနေ့လျင်ရေနံစည် ပီပါ ၅.၇ သန်းခန့် ထုတ်လုပ်မူ ကျ
ဆင်းတော့မည့် အဖြစ်ကြောင့် ရေနံဈေးနူန်းသည် ဒေါ်လာ ၂၀ ခန့် ခေတ္တခဏ ခုန်တက်သွားခဲ့ရသည်။ ကမ္ဘာတွင် ဆယ်စုနှစ်ပေါင်းများစွာ အတွင်း စွမ်းအင်
ထောက်ပံ့ရေး လမ်းကြောင်း အကြီးအကျယ် ပျက်ပြားသွားခဲ့မှု ကြီးလည်း ဖြစ်နေသောကြောင့်ပင်။

ထိုကဲ့သို့ ဖြစ်အောင် တိုက်ခိုက်လိုက်ခြင်းဖြင့် အီရန်သည် အမေရိကန် နှင့် ၎င်း၏ မဟာမိတ်များ ဖြင့် လက်ရှိ တငွေ့ငွေ့ တောက်လောင်နေသော မီးစကို
အရှိန်အမြင့်ဆုံး ဖြစ်အောင် မြှင့်တင်လိုက်ခြင်းလည်း ဖြစ်ပေသည်။

ပြီးခဲ့သည့် လ များစွာ အတွင်း သင်္ဘောများကို မိုင်းခွဲတိုက်ခိုက်ခြင်း၊ ဗြိတိသျ အလံလွှင့်ထူထားသော ရေနံတင်သင်္ဘောကို သိမ်းယူခြင်း များဖြင့် အီရန်သည် ဓါးတဝံ့ဝံ့ လုပ်နေခဲ့ပြန်သည်။ ယခုအခါတွင်တော့ အီရန် (သို့မဟုတ် ၎င်း၏ လက်ဝေခံများ) က
ဒုံးကျည်များ၊ ဒရုံးများသုံး၍ ကမ္ဘာစီးပွားရေး၏ ပင်မသွေးကြော ကြီးများ ရှိရာကို ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်လာကြပြီ ဖြစ်သည်။

ဤသို့ဖြင့် အီရန်သည် ဆော်ဒီ အာရေးဗီးယား နှင့် ၎င်း၏မဟာမိတ်များအား မှောင်ရိပ်ခိုကာ ကြားလူသုံး ၍ လက်သီးပုန်းထိုးနေရာ မှ စင်ပေါ်သို
့ပြောင်ပြောင်တင်းတင်း တက်လှမ်းလာခဲ့ပြီဖြစ်သည်။

အီရန်က ဒေသတွင်း၌ ဒုက္ခပေးနေသည်မှာ နှစ်ပေါင်းများစွာ ကြာမြင့်လာပြီ ဖြစ်သည်။
စိတ်မာခက်ထန်သော အစ္စလာမ်မစ် တော်လှန်ရေး အစောင့်တပ်ဖွဲ့၏ အထူးစစ်ဆင်ရေး ယူနစ် ဖြစ်သော ကွပ်ဒ် တပ်ဖွဲ့သည် လွန်ခဲ့သည့် ဆယ်နှစ်ကျော်ကပင် အမေရိကန်တို့ အား တိုက်ခိုက်နေကြသည့် အင်အားစုများကို ဖေါက်ခွဲရေး ပစ္စည်းများ ထောက်ပံ့ပေးနေခဲ့ပြီး ဥရောပ နှင့် အမေရိကားတွင် ထိုကာလများ မတိုင်မီက ဖြစ်ခဲ့သော အကြမ်းဖက် တိုက်ခိုက်မူများတွင်လည်း ပါဝင်ပါတ်သက်နေခဲ့ပြီး ဖြစ်သည်။

သို့သော် အီရန် အုပ်ချ ုပ်သူများ လက်ဝယ်တွင် ရှိနေသည့် အန္တရာယ် အရှိဆုံး ဝှက်ဖဲ တချပ်သည်ကား ညူ ကလီယား အစီအမံများပင်
ဖြစ်သည်။ ယင်းသည်ကလည်း အနုမြူ ဗုံးတလုံး ထုတ်လုပ်နိူင်စွမ်းရှိရန် လ ပိုင်းမျသာလိုတော့သည့် အနေအထား ရောက်လာခဲ့
သည်။ အဆိုပါ ဝှက်ဖဲကို ၂၀၁၅ ခုနှစ်တွင် ပြန်သိုဝှက်လိုက်ကြပြန်သည်။ ဤသည်ကလည်း စီးပွားရေး ဒဏ်ခတ်ခံထားရမူ မှ
အသက်ရှု ချောင်စေရန် ယူရေနီယံ သန့်စင်မှုကို အကန့် အသတ်နှင့်သာ လုပ်ပါမည်ဟု ကမ္ဘာအင်အားကြီး ၆ နိူင်ငံ နှင့် သဘောတူ
ညီချက် ရသွားခဲ့ခြင်းကြောင့်လည်း ဖြစ်သည်။ထို့အတွက် ပြည်ပမှ ရင်းနှီးမြုပ်နှံမူ များနှင့်အတူ အခြားသော အကျ ိုးခံစားခွင့်များလည်း
ရလာခဲ့သည်။

သို့သော် သမ္မတ ဒေါ်နယ် ထရန့် မှ အဆိုပါ
သဘောတူညီချက်အား ဆွဲဖြဲလိုက်သည့် ၂၀၁၈ မေလ မှစ၍ အနေအထားများ ရုတ်ခြည်းဆိုသလို ပြောင်းလဲသွားရပေတော့သည်။ နောက်ပိုင်း တနှစ်အကြာတွင် အီရန်၏ ရေနံတင်ပို့မူများကို ပိတ်ပင်ခဲ့ပြန်သည်။ ယခုအခါ အီရန်၏ ရေနံ တင်ပို့ မှုသည် ယမန်နှစ်ကတနေ့လျင် စည်ပေပါ ၂.၈ သန်းရှိခဲ့ရာမှ
ယခုအခါ တသန်းပင် မပြည့်တော့ပေ။ ထရန့်သည် ထိုမျနှင့် အားမရသေးပဲ ရေနံဓါတု စက်မှု လုပ်ငန်းများနှင့် ကုန်သွယ်ရေး တို့ကိုပါ
အသစ်တဖန် ဒဏ်ခတ်အရေးယူလာခဲ့ပြန်သည်။ထို့အပြင် အီရန် နိူင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး
ဂျာဗတ် ဇာရစ် အပါအဝင် လူအတော်များများကိုလည်း ဒဏ်ခတ် အရေးယူလာခဲ့သည်။

ဒီအတွက် အီရန်သည်လည်း မဖြစ်မနေတုန့်ပြန်လာခဲ့ခြင်းလည်း ဖြစ်ပေသည်။ ပထမဆုံး
အနေနှင့် ပါရှန်း ပင်လယ်ကွေ့ အတွင်း ရေနံတင်သင်္ဘောများကို ဖေါက်ခွဲဖျက်ဆီးလာခဲ့သည်။ ယင်းမှတဖန် အဆင့်မြှင့်တင်လာပြီး သင်္ဘောများကို သိမ်းယူသည့်အထိ လုပ်လာခဲ့ကြသည်။ နောက်ဆုံး လုပ်ရပ်အဖြစ် အာရပ်စော်ဘွားများ ပြည်ထောင်စု (ယူအေအီး) သို့ လောင်စာဆီများ
မှောင်ခိုသွင်းလာသည်ဆိုကာ သင်္ဘောတစီးကို စက်တင်ဘာ.၁၆ ရက်နေ့က ဖမ်းယူလိုက်ခြင်းပင်ဖြစ်ပေသည်။ ယူရေနီယံ သန့်စင်နေမှုများကိုလည်း
သတ်မှတ်ထားယော ပမာဏအထိ ကျော်လွန်၍ ပြုလုပ်လာခဲ့ကြသည်။

ထိုသို့ လုပ်လာခြင်းမှာလည်း အီရန်တွင် ရည်ရွယ်ချက် ရှိနေပြန်သည်။ ယခုလို ညူကလီယား သဘောတူညီ
ချက် အား လိုက်နာမည် မဟုတ်ဟု ခြိမ်းခြောက်လိုက်ပါက စာချုပ်ပါနိူင်ငံများ ဖြစ်သည့် ပြင်သစ်၊ ဂျာမဏီ နှင့်ပြင်သစ်တို့မှ ဖြောင်းဖျသည့် အနေဖြင့် ချေး
ငွေများ ထုတ်ချေးလာကြမည်။ ထိုအခါ အမေရိကန်၏ စီးပွားရေး ဒဏ်ခတ်မှု မှ အသက်ရှုချောင်လာပေမည်ဟု တွက်ဆခဲ့ခြင်းကြောင့် လည်း ဖြစ်သည်။

ပင်လယ်ကွေ့ အတွင်းရှိ ရေလမ်းကြောင်းကို အန္တရာယ် ပေးလာခြင်းမှာလည်း ၎င်းတို့မှ အမေရိကန် နှင့်မဟာမိတ်များကို ဒုက္ခလှလှကြီးရောက်အောင်
လုပ်နိူင်စွမ်းရှိသည်ကို ပြလို၍လည်း ဖြစ်သည်။ ထိုသို့ ပြသရင်းဖြင့် ယခုလို အန္တရာယ် များသောလုပ်ရပ်အဖြစ်သို့ ကူးပြောင်းသွားခဲ့ရခြင်းလည်း
ဖြစ်သည်။

ထိုသို့ အနေအထားအထိ ရောက်လာခြင်းမှာ လည်း အီရန်၏ စောစောပိုင်းကတည်းက ရန်စလာမူများကို ထရန့်မှ မစို့တပို့ တုန့်ပြန်ခဲ့မူကြောင့်သာ
ဖြစ်သည်။ ထရန့်သည် ပါးစပ်မှသာ ဟိတ်ကြီးဟန်ကြီး ကြိမ်းမောင်းနေသော်လည်း စစ်ပွဲ ဖန်တီးရမည်ကို မလိုလားသူြ ဖစ်သည်။ ဇွန်လအတွင်းက ပင်လယ်ကွေ့
အပေါ် ဖြတ်ပျံသွားသော အမေရိကန် ဒရုန်းတစင်းအား အီရန်မှ ပြစ်ချခဲ့ပြီးနောက် လေကြောင်းမှ လက်တုန့်ပြန်တိုက်ခိုက်ရန် အမိန့်
ပေးခဲ့ပြီးနောက် တိုက်လေယာဉ်များ မြေပြင်မှ ပျံတက်ခါနီးတွင်မှ အမိန့် ကို ပြန်ရုပ်သိမ်းခဲ့သူ ဖြစ်သည်။

လက်ရှိ တိုက်ခိုက်မူနှင့် ပါတ်သက်၍ ပဟေဠိများစွာ ထွက်ပေါ်နေဆဲ ဖြစ်သည်။ အီရန်၏
ခြေရာလက်ရာများ ပါနေသည်ဟု ကောက်ချက်ချ ခြင်းသည် အကျ ိုးအကြာင်း ဆီလျော်နေပြန်သည်။ တိုက်ခိုက်မူ အတွက် တာဝန်ရှိသည်ဟု
ဦးဦးဖျားဖျား ပြောလာသည်က ဟိုသီ သူပုန်အဖွဲ့ ဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့က ယီမင်မြို့တော် ဆာနာ အပါအဝင် မြောက်ပိုင်းကို ထိမ်းချ ုပ်ထားသူမျာ
ဖြစ်သည်။ အီရန်သည် ဟိုသီ သူပုန်များအား ဒရုန်းများ၊ ဒုံးကျည်များကဲ့ သို့ နောက်ဆုံးပေါ် လက်နက်များထောက်ပံ့နေသည့်အဖြင့် လောင်စာရည် ပြု လုပ်နိူင်
သော စက်ပစ္စည်းများကိုလည်း ထောက်ပံ့နေခဲ့သည်ဟု ကုလသမဂ္ဂ စုံစမ်းရေး အဖွဲ့ကပြောဆိုထားခဲ့ပြီးလည်း ဖြစ်ပေသည်။

ထို့အတွက်ကြောင့်လည်း ဟိုသီတို့တွင် ရှိနေသော ဒရုန်းများက အီရန်တွင် ရှိသည်များနှင့် တထပ်တည်း ဖြစ်နေရပေသည်။ ထိုဒရုန်းများဖြင့်
ဆော်ဒီ အာရေဗီယား နိူင်ငံအတွင်းရှိလေဆိပ်များ၊ စစ်စခန်းများနှင့် အခြားသောပြစ်မှတ်များကို အမြောက်အမြား စေလွှတ်ပြီး တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြပြီး
လည်း ဖြစ်သည်။ ၂၀၁၇ ဒီဇင်ဘာလ အတွင်းက အဘူဒါဘီ ရှိ ဆောက်လက်စ ညု ကလီယား ဓါတ်ပေါင်းဖိုအား ဒရုန်းဖြင့် တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြပြန်သည်။ ပြီးခဲ့သည့်
ဇန်နဝါရီလ အတွင်း ဟိုသီတို့ထံတွင် ကီလိုမီတာ ၁,၅၀၀ အထိ သွားနိူင်သော ဒရုန်းများ ရှိနေပြီဟု ကုလသမဂ္ဂမှပြောလာခဲ့သည်။ ထို ဒရုန်းများ သုံး၍ မေလ
အတွင်းက ဆော်ဒီ ၏ အတော်ဝေးဝေး အတွင်းပိုင်းနေရာရှိ ရေနံ ပိုက်လိုင်းနှင့် ရေနံတင်ပို့ရာ စခန်း နှစ်ခုကို တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြသည်။

လက်ရှိတိုက်ခိုက်မူတွင် သုံးသော ဒရုန်းအား အီရန်နိူင်ငံတွင် ထုတ်လုပ်ခဲ့ပုံ ရှိသည်။ အက်ကိုင် အနီး တွေ့ရသော အစိတ်အပိုင်းများက
အီရန် နိူင်ငံလုပ် Quds-1 ကရုစ် ဒုံးကျည်နှင့် ဆင်တူသည်ဟု က္ဈမ်းကျင်သူများက ပြောဆိုခဲ့ကြသည်။
စက်တင်ဘာ ၁၈ ရက်တွင် ပြုလုပ်သော သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲ၌ ဆော်ဒီတို့က ဒရုန်းနှင့် ဒုံးကျည် အပျက်အစီးများကို ထုတ်ပြပြီး အီရန်တို့ ပါဝင်နေကြောင်း
သက်သေပြခဲ့ကြသည်။ ထိုဒုံးကျည်များသည် အီရန်တောင်ပိုင်းရှိ စစ်စခန်းတခုမှ ပြစ်ခတ်လိုက်ခြင်းဖြစ်သည်ဟု အမေရိကန်တို့က ဆို
သည်။ ဂြိုလ်တု မှ ရိုက်ကူုးထားသော ပုံများအရ ပြစ်မှတ်ကို အပိုအလို မရှိအောင် တိကျစွာ ဖြင့် နောက်ဆုံးပေါ် နည်းပညာကို အသုံးပြု ပြစ်
ခတ် ခဲ့ခြင်း ဖြစ်ကြောင်း တွေ့လာခဲ့ကြရပြန်သည်။ ဟိုသီ တို့သည် ထိုသို့ တိုက်ခိုက်ရန်အီရန် တို့၏ အကူအညီ မပါပဲ မဖြစ်နိူင်ဟုကောက်ချက်ချ ခဲ့ကြသည်။

ပထမဆုံး အဖြစ် ရေနံ ထုတ်လုပ်မူ၊ ဒုတိယအဖြစ်ကမ္ဘာစီးပွားရေးနှင့် တတိယ အဖြစ် ရေနံ အတွက် ဆော်ဒီကို အားကိုးနေရသည်ဆိုသော ယုံကြည်မူ အစရှိသည်တို့ တခုပြီးတခု ထိခိုက်လာမည် ဖြစ်သည်။ ပြီးခဲ့သည့်နှစ်ကဆော်ဒီတို့သည် ကာကွယ်ရေး အတွက် အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၆၈ ဘီလီယံမှ
၈၃ ဘီလီယံ အထိ အသုံးပြု ခဲ့ကြသည်။ အမေရိကန် နှင့် တရုတ်ပြီးလျင် တတိယမြောက် အများဆုံး သုံးစွဲခဲ့သည့် နိူင်ငံလည်း.ဖြစ်ပေသည်။

သို့သော်လည်း လေးနှစ်ကျော်မျ ယီမင်ရှိ ပျောက်ကျား သူပုန်များကို မြေပြင်တပ်များ သုံး၍ ထိုးစစ်ဆင်နေ
ရသော အဆင့်တွင်သာ ရှိပေသေးသည်။ ယခုထိ ၎င်းတို့၏ လေကြောင်း ကာကွယ်ရေး စနစ်သည်လည်း သမာရိုးကျ အန္တရာယ် ကိုပင် မကာကွယ်နိူင်
လောက်အောင် ခ္ဈတ်ချော်နေဆဲ ဖြစ်နေပုံ ရှိသည်။ သို့သော် ဒရုန်းနှင့် ကရုစ် ဒုံးကျည်များ က အုပ်စုလိုက် ဝင်လာကြပါက အကုန်လုံး
ကို ပြစ်ချ နိူင်ဖို့ မဖြစ်နိူင်ဟု ပြောမှလည်း တရားမျတရာ ရောက်ပေမည်။ သေးငယ်ပြီး
အနိမ့်ပျံကာ ကမ္ဘာကြီး ခုံးနေသည့် အဖြစ်ကြောင့်လည်း ရေဒါမှ ဖမ်းယူဖို့ကလည်း မလွယ်ကူလှပြန်ပေ။ ထို့ပြင် အလွယ်တကူ ဟိုမှ ဒီမှ ရွေ့လျားသွားလာနိူင်ပြန် သဖြင့်လည်း တဖက် ရန်သူအနေဖြင့် သိထားပြီးသား ဖြစ်သော ဒုံးကျည် ကာကွယ်ရေး စခန်းများကို ရှောင်ကွင်းသွား၍လည်း ရနေုပြန်သည်။ နောက်တကြောင်းကလည်း ဆော်ဒီသည် ၎င်းတို့၏ကာကွယ်ရေး စနစ်ကို အရှေ့ဖက်ခြမ်း ပြည်နယ်များတွင် ခပ်ကျဲကျဲ သာ ဖြန့်ကျထားပြီး
ဒုံးကျည် စခန်းများကို ယီမင် ရှိရာ တောင်ဖက်မှလာမည့် ရန်ကိုပင် အာရုံစိုက်နေခဲ့ကြ၍လည်း ဖြစ်သည်။

လက်ရှိတွင်လည်း အမေရိကန်မှ ဝယ်ယူထားသော ပေထရီရော့ ဒုံးခွင်း ဒုံးကျည်များ ကလည်း အလွယ်တကူ မြင်နိူင်သော ဒုံးကျည်များကိုသာ ပြစ်ချနိူင်ပေသေးသည်။ သို့သော် အဆိုပါ ဒုံးကျည်ကို ထုတ်လုပ်သော ကုမ္ပဏီကမူ ယီမင် နှင့် ယူအေအီးပေါ်ရှိ ဟိုသီတို့၏ ဒုံးကျည်
အစင်း ၁၀၀ ခန့်ကို ပြစ်ချခဲ့ပြီး ဖြစ်သည်ဟု ပြောဆိုမူများ ရှိနေပေသည်။ သို့သော် က္ဈမ်းကျင်သူများကမူ မည်သည့် အထောက်အထားမှ မတွေ့ခဲ့ရသေး
ဟု ပြောနေကြပြန်သည်။ အကယ်၍ ပေထရီရော့ဒုံးခွင်း ဒုံးကျည်များသည် ထင်ထားသလောက် အလုပ်မဖြစ်ခဲ့ပါက ဆော်ဒီ ရေနံချက်
စက်ရုံများနှင့် တူးဖေါ်ရေး စခန်းများသည် ပဋိပက္ခ အရှိန် မြင့်လာသည်နှင့် အမျ အီရန်တို့ ပြုသမျ နုရမည့် အခြေအနေသို့ ဆိုက်သွားနိူင်ပေသည်။

ဒေသတွင်း လုံခြုံရေးကို အဆုံးစွန်ထိ အာမခံသွားမည်ဟူသော အမေရိကန်၏ ရပ်တည်ချက်လည်း ထိခိုက်ပျက်စီးသွားခဲ့ရပြီ ဖြစ်သည်။
ယခုလည်း တုံ့ပြန်ရန် အမေရိကန်သည် လက်နက် အပြည့်တပ်ဆင်ကာ ချိန်ရွယ်ထားပြီဟူသော ဒေါ်နယ် ထရန့် ၏ အပြောကလည်း ယခင်အချိန်များကလို ေ၀ဝါးသွားခဲ့ပြန်ပြီ ဖြစ်သည်။ ယခု ဆော်ဒီထံမှ သတင်းကို စောင့်နေသည် ဆိုကာသူ့ဆီရောက်လာသော ဘော်လုံးကို ဆော်ဒီ ဆီ ပြန်ပေး
လိုက်ပြန်သည်။ အီရန် နှင့် အပေးအယူ လုပ်ချင်သည်ဟု အလေးအနက်ပြောလာခဲ့ပြန်ပြီး စက်တင်ဘာ ၁၈ ရက်နေ့တွင်
အီရန်ကို စီးပွားရေး အရ ထပ်မံ ဒဏ်ခတ်မူများ ပြုလုပ်သွားမည်။ သို့သော်လည်း လုပ်စရာ ကုန်သလောက် ဖြစ်နေ၍ ထိရောက်မူသည် အကန့်အသတ် ဖြင့် သာ ဖြစ်လိမ့်မည်ဟု ဆိုပြန်သည်။

ဒုသမ္မတ မိုက် ပင့်စ် က ဒေါ်နယ် ထရန့် ပြောသည့် လက်နက် အပြည့်နှင့် ချိန်ရွယ်ထား
သည်ဆိုခြင်းသည် အမေရိကန် အဖို့ စွမ်းအင် အမှီအခို ကင်းရေး ကို ဆိုလိုသည်ဟုစကား ဖာ လာခဲ့ ပြန်သည်။ အလိုက်ကန်းဆိုး မသိသော နိူင်ငံခြားရေး
ဝန်ကြီး မိုက် ပွန်ပီယိုက မူ စစ်ပွဲ ခင်းကျင်းလာသည့် လုပ်ရပ်ဟု ဆက် ပြောနေပြန်သည်။

ဆော်ဒီ အာရေးဗီယားကလည်း တိုက်ခိုက်ခံရမူအပေါ် ပြည်တွင်း၌ လျော့လျော့ပေါ့ပေ့ါပြောလာခဲ့သည်။ မိမိနိူင်ငံ အနေဖြင့် ထိုသို့တိုက်ခိုက်မှုမျ ိုး ကို ကာကွယ်ရန် စွမ်းရည်ရှိပြီးသားဟု ဘုရင် ဆာလ်မန် က ပြောခဲ့သည် ဤသည်က တိုက်ပွဲခေါ်သံ ဟု ယူဆ၍ မရပေ။ တိုက်ခိုက်ခံရပြီး နှစ်ရက်အကြာတွင် အစိုးရ လိုလားသော သတင်းစာ ဖြစ်သည့် အယ် ရီယတ် သတင်းစာကြီး၏ ရှေ့မျက်နှာဖုံးတွင် ကုလားအုပ် ပြိုင်ပွဲကို လာရောက်အားပေးနေသော အိမ်ရှေ့ မင်းသား၏ ပုံကို စာမျက်နှာအပြည့် ရိုက်နှိပ်ဖေါ်ပြလာသည်။ ထိုဖြစ်ရပ်နှင့် ပါတ်သက်၍ ရေနံအရာရှိများသာ အပျက်အစီးများကို လူသိရှင်ကြား ငြည်း
တွားခဲ့ကြပြီး စစ်ဖက်မှ ပုဂ္ဂိုလ်များကမူ ရေငုံနှုတ်ဆိတ်နေကြသည်ကို တွေ့ရသည်။

အမေရိကန်တို့၏ အပြည့်အ၀ ထောက်ခံမှုမရပဲ မိမိတို့ သဘောဖြင့် တိုက်ခိုက်ရဲခြင်း မရှိခဲ့သည်မှာလည်း ဆော်ဒီ ဘုရင်အဆက်ဆက် ၏
အစဉ်အလာလည်း ဖြစ်သည်။

သို့သော် ခေတ်က ပြောင်းလာခဲ့ပြီ ဖြစ်သည်။ ယခုအခါ အိမ်ရှေ့ မင်းသားသည် အမေရိကန်နှင့် ဥရောပ အစိုးရများ ရွှေစိတ်တော် အလိုမကျ
ဖြစ်နေသော ယီမင် စစ်ပွဲကို ရှေ့တိုးတိုက်နေပြီ ဖြစ်သည်။ ပင်လယ်ကွေ့ဒေသတွင်းရှိ အရာရှိများကမူ ယခုလို အီရန်၏ တိုက်ခိုက်မူ ကို အမြဲလို ခံနေရ၍ နောက်ဆုံးတွင် လက်တုန့် ပြန်လာရမည်ဟုလည်း ခန့်မှန့်းနေကြသည်။

သို့သော် ၎င်းတို့၏ လေတပ် စွမ်းပကား ကလည်းယီမင်တွင် အားရစရာ မကောင်းလှပေ။ ဆော်ဒီ ဦးဆောင်သော ညွန့်ပေါင်းအဖွဲ့၏
လေကြောင်းစစ်ဆင်ရေးများသည် အရပ်သားများသာ အများဆုံး သေကြေခဲ့ရသည်။ အမေရိကန် နှင့် ဗြိတိန် တို့မှ စစ်လက်နက်များ အကူအညီပေးခဲ့ကြသည့် အပြင် အရပ်သားများ ထိခိုက်မူ နည်းအောင် ပြစ်မှတ်ကို အသေအချာ ရွေးချယ် ပေးထားခဲ့ပြီးလည်းဖြစ်သည်။ လက်ရှိတွင် အီရန်သည် ရုရှား၏
S-300 လေကြောင်း ကာကွယ်ရေး စနစ်ကိုအသုံးပြု နေသဖြင့် ဆော်ဒီ စစ်လေယာဉ်များ ထိုးဖေါက်နိူင်ဖို့ မလွယ်လှပေ။ ပူတင်က ဆော်ဒီ
အာရေးဗီးယားလည်း အီရန်လို ၎င်းတို့ထံမှ ဝယ်သင့်သည်ဟု အရွှန်းဖေါက်သည့်အခါ သူနှင့် အတူ စင်ပေါ်တွင် ထိုင်နေသော
အီရန် သမ္မတက သဘောကျ၍ ရီနေသည်ကိုတွေ့ခဲ့ရပြန်သည်။ ဆော်ဒီတွင် အမေရိကန်လုပ် ကရုစ် ဒုံးကျည်များ ရှိသော်လည်းတာတို ပြစ်သာ
ဖြစ်နေသဖြင့် အီရန်နိူင်ငံ၏ အစိတ်အပိုင်း အတော်များများ လောက်သာ ရောက်နိူင်ပေသေးသည်။

လက်ရှိ တိုက်ခိုက်မူတွင် အီရန်၏ အခန်းကဏ္ဍသည် ငြင်းမရအောင် ဖြစ်လာပါက ဒေါ်နယ် ထရန့် အဖို့
မဖြစ်မနေ လက်တုန့်ပြန်ရန် ဖိအားပေးခြင်း ခံရပေတော့မည်။

ထရန့်တွင်တော့ ရွေးချယ်နိူင်ခွင့် အမြောက်အမြား ရှိနေဆဲ ဖြစ်သည်။ ဇွန်လ အတွင်းက အမေရိကန် ဒရုံး ပြစ်ချခံခဲ့ရမူတွင် ပါဝင်နေသည့်
ရေဒါ နှင့် ဒုံးပျံ စခန်းများကို တိုက်ခိုက်ရန် ရည်ရွယ်ထားခဲ့သည်။ ယခုအခါတွင်တော့ ဆော်ဒီ ကို ပြစ်ခတ်ခဲ့သည့် နေရာများ
ဟု သံသယ ရှိသည်များကို တိုက်ခိုက်ဖို့ရွေးချယ်လာနိူင်သည်။ နောက်တခုက အီရန်တော်လှန်ရေး အစောင့်တပ်များနှင့်
ဆက်စပ်နေသော ပြစ်မှတ်များကိုလည်း တိုက်ခိုက်၍ရပေသည်။ အင်အားပြခြင်းမျ ိုး ဖြင့်လည်း တုန့်ပြန်ဖို့ အလားအလာ ရှိနေပြန်သည်။ ၁၉၈၈ တွင် ပါရှန်း
ပင်လယ်ကွေ့ရှိ သင်္ဘောလမ်းများကို အီရန်ကတိုက်ခိုက် လာသဖြင့် Praying Mantis စစ်ဆင်ရေးဖြင့် အီရန်ပိုင်သင်္ဘောများ နှင့် ရေနံတူးစင်များကို
လေကြောင်း ရေကြောင်းမှ အကြီးအကျယ် တိုက်ခိုက်ခဲ့ဖူးပေသည်။

အီရန်ကလည်း ငြိမ်ခံနေမည်တော့ မဟုတ်ပေ။ ၎င်းတို့၏ ကာကွယ်ရေး အသုံးစရိတ်က အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၁၃ ဘီလီယံ ရှိုပြီး
ဆော်ဒီအာရေးဗီးယား၏ ငါးပုံတပုံသာ ရှိပေသည်။ ထိုအတွက် ပင်လယ်ကွေ့ အတွင်းရှိ သင်္ဘောများ အခြေစိုက် စခန်းများနှင့် အခြား
အရေးပါသော အခြေခံ အဆောက်အအုံများကိုပါ ပြစ်ခတ်ချေမှုန်း နိူင်စွမ်း ရှိနေသည်။ ကွပ်ဒ် တပ်ဖွဲ့များကလည်း ယီမင်ရှိ ဟိုသီများသာမက လက်ဘနွန်ရှိ ဟစ်ဘိုလာများကိုပါ မဟာမိတ်များ အဖြစ် စည်းရုံးကာ အနောက်တိုင်း နှင့် အာရပ် အကျ ိုးစီးပွားများကို တိုက်ခိုက်ရန် စေခိုင်းနိူင်သည်။ ထိုအရေးကို မြင်၍လည်း
ပင်တဂွန်မှ ဒေါ်နယ် ထရန့် အားတိုက်ရန် အားမပေးခြင်းလည်း ဖြစ်သည်။

နောက်တချက်က အီရန်တွင် လက်ရှိ ခြေစွမ်းထက်နေသော ဆိုက်ဘာ တပ်ဖွဲ့များက ဒေသအတွင်းနှင့် ဒေသ အပြင်ဖက်များရှိ စွမ်းအင်၊
ဘဏ္ဍာရေး နှင့် နိူင်ငံရေး ကွန်ယက်များ အားလုံး ဖရိုဖရဲ ဖြစ်သွားအောင် လုပ်နိူင်စွမ်း ရှိနေသည်။ ၂၀၁၂ ခုနှစ် က ဆော်ဒီ ရေနံကုမ္ပဏီ
ဖြစ်သော Aramco ရှိ ကွန်ပြူ တာ အလုံးသုံးသောင်းကို တကြိ်မ်တည်းနှင့် ဖျက်ဆီး ပြစ်ခဲ့ခြင်းအတွက် အီရန် ဟက်ကာများအားအပြစ်ဖို့ခဲ့သည့် သာဓက များလည်း ရှိနေသည်။

သို့သော် အီရန် ခေါင်းဆောင်များ အဖို့လည်း တဖက်က အမေရိကန်ကို နောက်တွန်ုသွား စေသည့်အထိ တုန့်ပြန်နိူင်သလို တဖက်တွင်လည်း မီးကုန်ယမ်း
ကုန် သုံး တိုက်ခိုက် ပြန်ပါက ၎င်းတို့ ရှင်သန်နိူင်ရေးစိတ်မချ ဖြစ်လာနိူင်မူ အကြားတွင် ဟန်ချက်ညီညီ ကျင့်သုံးရဖို့ ရှိနေပြန်သည်။ ၎င်းတို့၏
တခုတည်းသော မျော်လင့်ချက်က ဒေါ်နယ် ထရန့် မှ စစ်တိုက်ရန် စိတ်ပါလက်ပါ ဖြစ်မလာရေးပင် ဖြစ်သည်။

လောလောဆယ်တွင်တော့ ဒေါ်နယ် ထရန့်၏ မူဝါဒ များကြောင့် အမေရိကန် နှင့် ဆက်ဆံဖို့သည် ဓါးကို ဓါး ချင်း လှံကိုလံှချင်း တုံ့နှင်းမှသာ ဖြစ်ပေတော့မည်ဟု
အီရန်ရှိ အယူအဆ တင်းမာသော ခေါင်းဆောင်ပိုင်း သဘောပေါက် သွားစေခဲ့သည်သာ အဖတ်တင် သွားခဲ့ရပေတော့သည်။ ထို့အတွက် လက်ရှိ အနေအထားမှ
နောက်ပြန်ဆုတ်ဖို့ နှစ်ဖက်စလုံး အတွက် မလွယ်ကူလှပေ။

စက်တင်ဘာ ၁၉ ရက်နေ့ထုတ် အီကော်နော်မစ် မဂ္ဂဇင်းပါ "A Strike on Saudi Arabia
Moves a Shadowy Conflict Closer to Open War" ကို ကိုးကားသည်။