16. LEARN FROM PEERS IN OTHER COUNTRIES
ပြည်ပ မှ မိတ်ဆွေ များ နှင့် အဆက်အသွယ် မပြတ် ရှိနေပါစေ၊ အမေရိကန် ပြည်ထောင်စု တွင် လတ်တလော ရင်ဆိုင်နေရသော အခက်အခဲများသည် ပိုမို ကြီးမားသည့် လမ်းကြောင်းတခု၏ အစိတ်အပိုင်းမျှသာ ဖြစ်သည်။ မည်သည့် နိုင်ငံကမှ ၎င်းတို့ဖာသာ အဖြေ ရှာနိုင်မည် မဟုတ်။ သင် နှင့် သင့် မိသားစု ဝင်များ နိုင်ငံကူး လက်မှတ် အဆင်သင့် ရှိနေ ဖို့ သေချာအောင် လုပ်ထားပါ။
၂၀၁၆ တွင် အမေရိကန် သတင်းစာ ဆရာများသည် သမ္မတ ရွေးကောက်ပွဲ အပေါ် နားလည် မှု လွဲခဲ့ကြသည်။ အောင်မြင်ဖို့ ဖြစ်နိုင်ခြေ အရမ်းနည်းလှသည့် ကိုယ်စားလှယ် လောင်းသည် ၎င်းရှေ့ရှိ အတားအဆီးများကို တခုပြီး တခု ကျော်လွှားလာနိုင်ပြီး အောင်ပွဲ အလီလီ ရလာသည့် အခါ သတင်းဝေဖန်သုံးသပ်သူများက နောက်တဆင့် ရောက်လျင် ၎င်းအား အမေရိကန် ရှိ အင်စတီကျုရှင်း တခုမဟုတ် တခု က ဟန့်တားပေးလာလိမ့်မည်ဟု ခပ်ပေါ့ပေါ့ ပင် ကျွနုပ်တို့ကို အာမခံလာခဲ့ကြသည်။
ထိုအချိန်တွင် ၎င်းတို့နှင့် အယူအဆ ချင်း ကွဲပြားသည့် အုပ်စုတစု ပေါ်ထွက်လာခဲ့သည်၊ ထိုအဖွဲ့တွင် အရှေ့ ဥရောပသားများ သို့မဟုတ် အရှေ့ဥရောပ အကြောင်း လေ့လာသူများ ပါဝင်ကြသည်။ ၎င်းတို့ အဖို့က လက်ရှိ အမေရိကန် သမ္မတ ရွေးကောက်ပွဲ တွင် ဖြစ်ပျက်နေသည်များ နှင့် ယခင်ကတည်းက အကျွမ်းတဝင် ရှိထားခဲ့သူများလည်း ဖြစ်၍လည်း ထွက်ပေါ်လာသော ရလဒ် အတွက် ထူးထူးထွေထွေ တအံ့တဩ မဖြစ်ခဲ့ကြပေ။
အမေရိကန်၏ အနောက်အလယ်ပိုင်း ဒေသများတွင်အနံ့ခံ နိုင်ခဲ့ကြသည့် ယူကရိန်း နှင့် ရုရှား သတင်းစာ ဆရာများသည် ၎င်းတို့ နိုင်ငံ၏ နိုင်ငံရေး အကြောင်း ကို သိလှပါသည် ဆိုကာ အမြဲလို စစ်တမ်းကောက်ယူ သည့် အလုပ်ကိုလုပ်ကိုင်နေကြသူများထက် ပို၍ လက်တွေ့ကျသည့် အကြောင်းအရာ များကို ထုတ်ဖေါ် ပြောဆိုနိုင်ခဲ့ကြ၍လည်း ဖြစ်သည်။
ယူကရိန်းများ အဖို့က အမေရိကန်သည် ၎င်းတို့ အပေါ် ဗြောင်ကျကျ ဆင်နွှဲလာသော ဆိုက်ဘာစစ်ပွဲ နှင့် ပစ်မှတ်ထား လိမ်လည်မှုများ အား တုန့်ပြန်ရာတွင် ရယ်စရာကောင်းလောက်အောင် နှေးကွေးလွန်းသည်ဟု ယူဆနေကြဟန် ရှိသည်။ ရုရှားသည် ၂၀၁၃ တွင် ယူကရိန်းအား ပစ်မှတ်ထား၍ ဝါဒဖြန့်ချီရေး လုပ်လာသည့် အခါ လူငယ် ယူကရိန်း ဂျာနယ်လစ်များနှင့် အခြားသူများက ချက်ခြင်းလို ပြတ်ပြတ်သားသား တုန့်ပြန်လာခဲ့ကြသည်။ တခါတရံတွင် ဟာသဉာဏ် သုံး၍ လုပ်ကြံ သတင်း များကို ချေဖျက်ခဲ့ကြသည်။
ရုရှားသည် ယူကရိန်းကို သုံးသည့် နည်းလမ်းများ အတိုင်း နောက်ပိုင်း တွင် အမေရိကန် ပြည်ထောင်စု ကို တိုက်ခိုက်လာခဲ့ကြသည်။ ယူကရိန်းကို ကျုးကျော်ခဲ့စဉ် အတွင်း ရုရှား မီဒီယာများက ယူကရိန်းတပ်များသည် ရုရှား ကလေးငယ်တဦးအား ကားစင် တင် သတ်ဖြတ်ခဲ့ကြသည် ဆိုသော လုပ်ကြံ သတင်းကို ထုတ်လွှင့်လာသည့် အခါ ယူကရိန်းဖက်က ထိထိရောက်ရောက် နှင့် အလျှင်အမြန် တုန့်ပြန်ခဲ့ကြသည်။
၂၀၁၆ တွင် ရုရှား မီဒီယာများကပင် ဟီလာရီ ကလင်တန်က သူမ၏ အီးမေးတွင် တနေ့တာ အတွင်း ဆုံးဖြတ်ချက်ပေါင်း များစွာ ချမှတ်ခဲ့ရ၍ ပင်ပန်း နွမ်းနွယ်ရမှု decision fatigue အကြောင်းဆောင်းပါးတပုဒ် ကို ဖေါ်ပြခဲ့သည်ကို ရုရှား မီဒီယာများက သူမ နာမကျန်း ဖြစ်နေပြီဆိုကာ သတင်း ဖြန့်လာခဲ့သည်။ ထိုသတင်းကို အမေရိကန်များက ထပ်မံဖြန့်ပေးခဲ့ကြပြန်သည်။
ရုရှား တို့ ၂၀၂၂ တွင် ယူကရိန်းအား ဒုတိယ အကြိမ် ကျုးကျော် တိုက်ခိုက်လာချိန်တွင် ကြေးစားတပ်များကို ဦးဆောင်ခဲ့သူသည် ၂၀၁၆ အတွင်း ဝါဒဖြန့်ချီရေး ကို ကွပ်ကဲခဲ့သူ ဖြစ်နေသည်။ ရုရှားတို့၏ ရက်စက် ကြမ်းကြုပ်မှု များက သိမ်းပိုက်ထားသော ယူကရိန်း နယ်မြေ အတွင်း ဆက်လက် ဖြစ်ပွားနေသော်လည်း အဆိုပါ ကြေးစားတပ်ဖွဲ့သည် နိုင်ငံတွင်းမှ ထွက်ခွာလာခဲ့ပြီး ခေါင်းဆောင်ဖြစ်သူသည် စစ်ပွဲ၏ အဓိပ္ပါယ်မဲ့မှု ကို ဝန်ခံ ပြောဆိုလာခဲ့သည်။
ရုရှားတို့သည် လုပ်ကြံသတင်းများဖြင့် အိမ်နီးခြင်း နိုင်ငံတွင် ၎င်းတို့ လိုလားသော အစိုးရ ထွက်ပေါ်လာရေး ကြိုးပမ်းမှု တွင် အရေးနိမ့်သွားခဲ့သော်လည်း အမေရိကန်တွင် တော့ ၎င်းတို့ လိုလားသူသည် သမ္မတ အဖြစ် အောင်ပွဲခံ တက်လှမ်းလာနိုင်ခဲ့သည်။
၂၀၂၄ ရွေးကောက်ပွဲ တွင်လည်း ၎င်းကိုပင် ထောက်ခံ ပေးလာခဲ့သည်။ ၎င်းသည်သာ ကမ္ဘာတွင် အာဏာရှင်များ ကြီးစိုးလာနိုင်ရေး အတွက် ပူတင်၏ တခုတည်းသော မျှော်လင့်ချက် ဖြစ်သည်။
ဤသည်ကပင် ကျွနုပ်တို့ သွားနေသည့် လမ်းကြောင်း ရပ်တန့်သွား ဖို့ ဖြစ်လာခဲ့ရသည်။
သမိုင်သည် အချိန်တခု တွင် အနောက်မှ အရှေ့သို့ ရွေ့လျားသွားနေရာမှ ယခု အခါ အရှေ့မှ အနောက်သို့ ပြန်လှည့်လာနေသည်။ ဒီနေရာ တွင် ဖြစ်ပျက်ခဲ့သည်များသည် ဟို့ဖက်ခြမ်းတွင် အရင်ဦးစွာ ဖြစ်လာခဲ့ပုံ ရှိသည်။ (ဆိုလိုသည်က အရှေ့ဥရောပ နှင့် ရုရှားတို့တွင် အရင်ဆုံးဖြစ်ပျက်ခဲ့သည့် နိုင်ငံရေးလမ်းကြောင်းများသည် ယခု အနောက်ကမ္ဘာ တွင်ပါ ဖြစ်ပေါ်နေသည်၊ ဥပမာ၊ သတင်းမီဒီယာများ အပေါ် ယုံကြည်မှုကျဆင်းတာ၊ သတင်းမှားဖြန့်ချီတာ၊ ခိုင်မာသည့် ခေါင်းဆောင်တစ်ယောက်၏ နောက်ကို လူထုလိုက်ပါလာအောင် စုစည်းသည့် ပေါ်ပြူလစ် ဝါဒ မျိုးများသည် ရုရှားတွင် ဆယ်စုနှစ်နဲ့ချီ ဖြစ်နေခဲ့တာဖြစ်ပြီး၊ ယခုအခါ အမေရိကန်လို ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံတွေမှာပါ အားကောင်းလာနေသည်ဟူ၍ ဖြစ်သည်။)
အမေရိကန် အများစု တွင် နိုင်ငံကူး လက်မှတ် ရှိမနေကြခြင်းသည် အမေရိကန် ဒီမိုကရေစီ အတွက် ပြဿနာ တခု ဖြစ်လာရသည်။ တခါတရံတွင် ၎င်းတို့အတွက် နိုင်ငံကူး လက်မှတ် ရှိနေဖို့ မလိုအပ်ဟု အမေရိကန်၏ လွတ်လပ်ခွင့် ကို ကာကွယ်ရင်း အသေခံသွားကြမည်ဟု ပြောလာကြသည်။
ထိုအပြော မျိုးသည် လက်ခံ၍ ရသော်လည်း လွန်စွာ အရေး ပါသော အချက်ကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားထားဖို့ မေ့လျော့နေသည်ဟု ဆိုရမည် ဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့ ရင်ဆိုင်ရမည့် တိုက်ပွဲမျိုးသည် ရေတို မဟုတ်၊ စွန့်လွှတ် အနစ်နာခံဖို့ လိုအပ်လာသည် ဆိုလျင်ပင် ကျွနုပ်တို့ ကမ္ဘာကြီး တွင် ဘာတွေ ဖြစ်နေသည် ဆိုသည်အား မျက်ခြေမပြတ် လေ့လာနေဖို့ ဦးစွာ လိုအပ်သည်။ သို့မှသာ ကျွနုပ်တို့ ဘာကို ဆန့်ကျင် တွန်းလှန်ရမည် နှင့် မည်သို့ မည်ပုံ အကောင်းဆုံး လုပ်ရမည် ကို သိလာနိုင်မည် ဖြစ်သည်။
ထို့အတွက်ကြောင့် နိုင်ငံကူး လက်မှတ် ရှိထားခြင်းသည် အရှုံးပေးခြင်းမျိုး မဟုတ်၊ မိမိတို့ အတွက် အတွေ့အကြုံ အသစ်များ ဖန်တီးနိုင်မည့် အခွင့် အရေး များ ရလာမည် ဖြစ်၍ လွတ်လပ်လာခြင်း တမျိုးပင် ဖြစ်သည်။ ထို့ပြင် အခြားသူများသည် ထိုသို့သော ပြဿနာ မျိုးကို တခါတရံတွင် မိမိတို့ထက် အမျှော်အမြင် ကြီးစွာ ရင်ဆိုင်တုန့်ပြန်ခဲ့ကြသည်ကို တွေ့မြင်သိရှိခွင့်လည်း ရလာကြပေမည်။
အမေရိကန်တွင် လက်ရှိ ဖြစ်ပျက်နေမှု များသည် ကမ္ဘာ၏ ကျန် အစိတ်အပိုင်းများ တွင် ဖြစ်ပျက်နေခဲ့ပြီးလည်း ဖြစ်ပေသည်။ ကျွနုပ်တို့ အတွက် စောင့်ကြည့် လေ့လာစရာများခြည်း သာ ဖြစ်သည်။