ဇူလိုင် ၇ ရက် နေ့တွင် အမေရိကန် သမ္မတ ဒေါ်နယ် ထရမ့် မှ အာရှ နိုင်ငံ အများစု ပါဝင်သည့် နိုင်ငံပေါင်း ၁၄ နိုင်ငံသို့ မိမိနိုင်ငံသို့ တင်ပို့မည့် ကုန် များ အပေါ် အခွန် တိုးမြင့် စည်းကြပ်သွားမည့် အကြောင်း စာ ရေးသား ပေးပို့ အကြောင်းကြားလာခဲ့သည်။

ထိုကဲ့သို့ သော စာမျိုးကို လက်ခံရရှိသူ မှန်သမျှ မည်သူ မဆို အနည်းနှင့် အများ ဆိုသလို စိုးရိမ်ပူပန်သွားကြမည် ဆိုသည်ကို စာဖတ်သူများ သိရှိ ကြမည်သာ ဖြစ်သည်။ ကမ္ဘာတဝှမ်း ရှိ ကုန်သွယ်ရေး ဝန်ကြီး ဌာနများ တွင်လည်း ပျာယာခတ် သွားကြမည်လည်း ဖြစ်သည်။ အဓိက အားဖြင့် ထရမ့် စိတ်ကျေနပ်သွားအောင် မည်သို့မည်ပုံ တုန့်ပြန် ချွေးသိပ်ကြမည်နည်း ဆိုသည်ကို ဆွေးနွေး တိုင်ပင် ကြဖို့ ဖြစ်လာသည်။

ထိုကဲ့သို့သော စာမျိုး လက်ခံရရှိသည့် နိုင်ငံထဲတွင် မြန်မာလည်း ပါဝင်လာခဲ့သည်။ မြန်မာသည် အမေရိကန် အတွက် စီးပွားရေး အရ အရေးပါမှု တွင် သုံည နား ကပ်နေသည့် နိုင်ငံလည်း ဖြစ်သည်။ သို့သော်ငြား လည်း အမေရိကန် နှင့် ကုန်သွယ်ရေး ပိုငွေပြမှု တွင် အတိုင်းထက် အလွန် များပြားနေသည်။

ဤသည်မှာလည်း တိုင်းပြည် ဆင်းရဲမွဲတေမှု ကြောင့် အမေရိကန်မှ တင်သွင်းနိုင်မှုသည် တင်ပို့ နေသည့် အထည်အလိပ် နှင့် စိုက်ပျိုးရေး ထုတ်ကုန်များထက် လွန်စွာမှ လျော့နည်းနေခြင်းကြောင့်လည်း ဖြစ်သည်။

ထို့အတွက် မြန်မာသည် ထရမ့် စာပါ စည်းကြပ်ခဲ့သည် အခွန် များထဲတွင် ၄၀ ရာနှုန်း ဟူသည့် အမြင့်ဆုံး ကို ရရှိသွားခဲ့သည်။

ထိုစာကြောင့် ၂၀၂၁ တွင် အာဏာသိမ်းခဲ့သည့် မင်းအောင်လှိုင်အား စိတ်အနှောက်အယှက် ဖြစ်သွားစေခဲ့ပါသလား။

နည်းနည်းလေးမျှပင် မဖြစ်ခဲ့။

ထရမ့် ထံသို့ ပြန်စာထဲတွင် မြန်မာသည် ဖွံ့ဖြိုးမှု အနည်းဆုံး နိုင်ငံ ဖြစ်နေ၍ သက်ညှာထောက်ထားသင့်ပါသည်ဟု အောက်ကျို့ ရေးသားခဲ့သည်။ သို့သော် မင်းအောင်လှိုင်သည် (ချားလ် ဒစ်ကင်း၏ ဒေးဗစ် ကောပါဖီးလ် ‌ဝတ္ထုပါ ဇာတ်ကောင်) ယူရီယား ဟိပ် ၏ စရိုက် အတိုင်း အကျိုးလို၍ အယောင်ဆောင် နှိမ့်ချ ပြခဲ့သော်လည်း ထရမ့်စာကို လက်ခံရရှိခဲ့၍ ပျော်ရွှင်နေမှု ကို ဖုံးကွယ်ခြင်းငှာ မစွမ်းသာခဲ့။ စာ၏ အဖွင့် ကိုပင် His Excellency ဟု စတင် ခဲ့ခြင်းကပင် မည်မျှအထိ နှလုံးပီတိ ဂွမ်းဆီထိ နေရသည်ကို ဖေါ်ကျူးနေပေသည်။

အဘယ်ကြောင့် ထိုစာကလေး ရယုံနှင့် မင်းအောင်လှိုင် အဖို့ ပျော်ရွှင် မြူးတူးဖြစ်ခဲ့ရသည်ကို သိထားဖို့ လိုပေသည်။

မင်းအောင်လှိုင် တိုင်းပြည်ကို အုပ်ချုပ်နေမှု ကို အမေရိကန် ပြည်ထောင်စု မဆိုထားဘိ၊ လူ့အခွင့်အရေး ကို အနည်းငယ်လောက်ပင် လိုက်နာ တတ်သည့် နိုင်ငံများကပင် အသိအမှတ် မပြုခဲ့ကြ။

အာဆီယံ အဖွဲ့ကြီးမှပင် ၎င်းအား လူရာမသွင်းခဲ့ကြ။

မင်းအောင်လှိုင်သည် သံတမန်ရေးအရ ယဉ်ယဉ် ကျေးကျေး နှင့် ရေးသာသော စာမျိုး ကို လက်ခံရရှိဖူးသူလည်း မဟုတ်ပြန်ပေ။ ယခုလို လွတ်လပ်သော ကမ္ဘာ၏ ခေါင်းဆောင်ကြီး တဦးထံမှ ဆို ဝေးလာဝေးဟု ဆိုရမည်သာ ဖြစ်သည်။

မင်းအောင်လှိုင် သည် ၎င်း၏ သုံးမျက်နှာ ရှိသည့် မျက်နှာလို မျက်နှာရ ခခယယ ရေးသားသည့် စာထဲတွင် ထရမ့်၏ အခွန်စည်းကြပ်မည့် အရေး အပေါ် ရှည်ရှည်ဝေးဝေး ဗာရာဏသီ ချဲ့မနေတော့၊ ‌ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ဦးဆောင်သည့် အမျိုးသား ဒီမိုကရေစီ အဖွဲ့ချုပ်၏ ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲတွင် ပြတ်ပြတ်သားသား အောင်ပွဲခံမှုကို တရားမဝင် ဖြစ်အောင် ကြိုးပမ်းအားထုတ်ခဲ့မှုများကို ထိုနှစ်အတွင်း ထရမ့်မှ ဂျိုးဘိုင်ဒင်အား အရေးနိမ့်ခဲ့မှု နှင့် နှိုင်းယှဉ်လာသည်။

မင်းအောင်လှိုင်က ၎င်း၏ အာဏာ သိမ်းမှု ကို "နိုင်ငံတော် တာဝန်များကို ယာယီ ထိန်းသိမ်းခဲ့ရပါသည်" ဟု ရှင်းပြလာသည်၊ ၎င်း၏ ယာယီ ဆိုသည်မှာလည်း လေးနှစ်ခွဲပင် ရှိလာပြီး ‌ရှေ့လျောက်လည်း ထိုအတိုင်းပင် ရှိနေဦးမည်။ ထိုကာလ အတွင်း ကန့်ကွက် ဆန္ဒပြသူ ထောင်ချီ၍ အသတ်ခံခဲ့ရခြင်း၊ ထောင်ပေါင်းများစွာ အကျဉ်းချ ခံထားရခြင်း၊ စီးပွားရေး ကို ဖျက်ဆီးပစ်ခဲ့ခြင်း၊ နိုင်ငံအား ပဋိပက္ခများ၊ ပြည်သူများ အကြားမျှော်လင့်ချက် ပျက်သုံးခဲ့ရမှု များ ဖြင့် ဒုက္ခပေးခဲ့ပြီး ဖြစ်သည်။

မင်းအောင်လှိုင်သည် ထိုမျှ နှင့် အားမရသေး၊ နောက်ထပ် သကာရည် လောင်းသည့် အနေဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံတွင် အမှန်တရားကို ဖော်ထုတ်တင်ပြနေသည့် Voice of America နှင့် Radio Free Asia တို့ကို ထိရောက်စွာ ပိတ်ပစ်နိုင်ခဲ့ခြင်းအတွက် ထရမ့်အား ဂုဏ်ပြုကြောင်း ပြောကြားနိုင်မည့် အခွင့်အလန်းကို လည်း အမိအရ ဆုပ်ကိုင်ခဲ့သည်။ ထိုအသံလွှင့်ဌာနများသည် နိုင်ငံ အတွင်း လုံးဝ လိုလားကြခြင်း မရှိဟုလည်း ဆိုသည်။

မြန်မာ နိုင်ငံ ကို ဆုတ်ယုတ် ကျဆင်းအောင် ဖန်တီးခဲ့သည့် ဗိသုကာ ပညာရှင်ကြီး မင်းအောင်လှိုင်၏ စာထဲတွင် အချော့အမြူ များ၊ မုသားများ၊ မရိုးသားမှုများ... နှင့် ကောက်ကျစ်စဉ်းလဲမှုများ စွာ ရောနှောပါဝင်နေသည်ဟု သုံးသပ်နိုင်သည်။ ၎င်း တောင့်တ နေသလို တရားဝင် အသိအမှတ် ပြုမှု တော့ ရလာမည် မဟုတ်ဘဲ ထိုဖြစ်ရပ်တခုလုံးသည်လည်း နိုင်ငံခြားရေး မူဝါဒ တွင် ရှင်းလင်း ပြတ်သားမှု ကိုလည်း မဖေါ်ကျုး နိုင်ခဲ့ပေ။

 စာရေးသားခြင်း အတတ်ပညာ အရာတွင် သံသယ ဖြစ်ဖွယ် မရှိအောင် ဇောက်ထိုး မိုးမျှော် ဖြစ်နေသည်။ စာရေးရာတွင် အခြေခံ စည်းမျဉ်းများကို မှန်မှန်ကန်ကန် သိရှိ နားလည်ဖို့ အရေးကြီးသည်။ ထိုသို့ မဟုတ်ဘဲ မလျှော်ကန်သည့် အသုံးအနှုန်းများဖြင့် ရေးသားမိပါက၊ ထို အရေးအသားများကပင် အဓိက အကြောင်းအရာ သို့မဟုတ် သတင်းစကား ဖြစ်သွားတတ်ပေသည်။

ပြည်သူတို့၏ ခုခံ တွန်းလှန်စစ် မုချ အောင်ရမည်!!!

(Lowy Institute ၏ The Interpreter တွင် ပါရှိသော မစ္စတာ ရှောင် တန်နဲလ်၏ False recognition, tariffs, Myanmar, and the lost art of letter writing ကို ပြန်လည် တင်ပြသည်။)

ဓါတ်ပုံ - DVB