အိန္ဒိယ၏ အောင်မြင်ခဲ့သည့် အဓိက အကြောင်းအရင်းသည် လော့ဒေါင်း အား လိုက်နာရန် အပြင်းအထန် တင်းကျပ်ခဲ့လို့ ဖြစ်ပါတယ်။

သို့သော်လည်း ပြီးခဲ့သည့် ရက်အနည်းငယ်မှစ၍ တင်းကျပ်မှုများ ပြန်ဖြေလျော့ပေးခဲ့ရာ လမ်းပေါ်လူတွေ ပြန်ရောက်လာခဲ့ပါတယ်။ ယခုအခါတော့ ဗိုင်းရပ်စ်သည် အညှာအတာ ကင်းမဲ့စွာ လူများ အကြား ထိုးဖေါက်ဝင်ရောက်သွားနိုင်ခဲ့ပြီ ဖြစ်ပါတယ်။

ဧပြီလလလယ်လောက်တွင် နေ့စဉ် သေဆုံးမှု နှုန်းသည် ဒါဇင် အနည်းငယ်လောက်ကနေ အခု တရာကျော်အထိ ထိုးတက်သွားခဲ့ပါတယ်။ အိန္ဒိယ သည် ရောဂါကူးစက်ခံရသူ ပေါင်း ၅၀,၀၀၀ ပတ်ဝန်းကျင် ရှိနေပါတယ်။ မနေ့က တရက်တည်း စုစုပေါင်း ကူးစက်ခံရသူ ၂,၉၄၀ ရှိလာပြီး ဒါဟာ ရုရှား၊ အမေရိကန်၊ ဗြိတိန်၊ စပိန် ပြီးရင် ပဥ္စမမြောက် အများ ဆုံး နိုင်ငံ ဖြစ်လာပါတယ်။ သေဆုံးသူ ၁,၇၆၈ ဦး ရှိနေပါတယ်။

နယူးဒေလီရှိ အလုပ်သမား လူတန်းစားများ နေထိုင်ရာ ရပ်ကွက်များသည် ယခင်က လူသွားလူလာ ကင်းမဲ့နေခဲ့ရာမှ ယခုအခါ လူများ၊ ဆိုက္ကားများ၊ဆိုင်ကယ်များနဲ့ ရှုပ်ယှက်ခတ်လာတာ တွေ့ရပါတယ်။ အများစုက နှာခေါင်းစည်း တပ်ထားကြပေမယ့် မေးအောက် နှင့် ခေါင်းပေါ်တွေ ချိတ်လာကြတာ များပါတယ်။

အရက်ဆိုင်များရဲ့ အခွန်ငွေသည် အိန္ဒိယ အစိုးရရဲ့ ဘဏ္ဍာတိုက်ကို အဓိက ဖြည့်တင်းပေးရာလည်း ဖြစ်သဖြင့် အစိုးရမှ ထိပ်ဆုံးကနေ ပြန်ဖွင့်ခွင့်ပေးခဲ့ရာ လူချင်း ခွာဖို့ဆိုတာ ဘယ်လိုမှ မဖြစ်နိုင်တော့တဲ့ အပြင် တန်းစီတိုးဝှေ့ ဝယ်ယူသူများနဲ့ ထိန်းမနိုင် သိမ်းမရ ဖြစ်လာသဖြင့် ရဲ များ က ရိုက်မောင်းပုတ်မောင်းနဲ့ ထိန်းသိမ်း ပေးရတဲ့ အဆင့်အထိ ရုတ်ရုတ်သဲသဲ ဖြစ်ကုန်ပါတယ်။ ချွေးတွေ စိုနေတဲ့ လက်များနဲ့ ငွေစက္ကူတွေ ကျစ်ကျစ်ပါအောင် ဆုပ်ကိုင်ထားရင်း လဲပြိုမသွားအောင် ရှေ့လူရဲ့ ကျောကို လက်နဲ့ ထောက်ပြီး တန်းစီတိုးနေကြတာလည်း ဒေလီ မြို့ နေရာအနှံ့မှာ တွေ့နေရပါတယ်။

ဒေလီ ရဲ့ အပူချိန်သည် ၁၀၄ (ဖာရင်ဟိုက်) အထိ တက်လာတာကြောင့် အခန်းတခုထဲမှာ ရှစ်ယောက်လောက် စုပြုံနေရတဲ့ မိသားစုတွေ လမ်းပေါ် ထွက်လာပြီး အချင်းချင်း စုရုံး အတင်းတုတ်ကြပြန်ပါတယ်။ အရင်ကလို လူချင်းကပ်နေရင် တုတ်နဲ့ ရွယ်ကာ ပြန်မောင်းသွင်းတဲ့ ရဲတွေကိုလည်း မတွေ့ရတော့ပါဘူး။

အဓိက ကူးစက်ခံနေရတဲ့ မြို့ကြီး နှစ်မြို့မှာ လူဦးရေ သန်း နှစ်ဆယ်လောက်နေထိုင်ကြတဲ့ နယူးဒေလီ နဲ့ မမ်ဘိုင်း (ဘုံဘေ) တို့ ဖြစ်ပါတယ်။

မမ်ဘိုင်းရှိ ဒါရာဗီ ကျူးကျော် ရပ်ကွက်ကြီး တခုသည် (ပုံပါ) အကျယ်အဝန်းအားဖြင့် တစ်စတုရန်းမိုင်လောက်သာ ရှိပေမယ့် လူတသန်းလောက် စုပြုံနေကြပြီး လမ်းကြိုလမ်းကြားများနဲ့ ပြည့်နှက်နေပါတယ်။ ထိုရပ်ကွက်ကြီး အတွင်း ကူးစက်ခံရသူ ၆၀၀ ကျော် ရှိနေသော်လည်း အိမ်သာ တလုံး ကိုပင် လူ ဒါဇင်ပေါင်းများစွာ ဝိုင်းသုံးနေရသူများ အဖို့ လူချင်းခွာနေရန်ဆိုသည်က အဘယ်သို့ ဖြစ်နိုင်ပေမည်နည်း။

မမ်ဘိုင်း တမြို့လုံးက ဒါရာဗီ ရပ်ကွက်ကြီးကို စိုးရိမ်တကြီး စောင့်ကြည့်နေကြပါတယ်။ ကျန်းမာရေး အာဏာပိုင်များမှာ ဖြစ်လာရင် သူတို့အဖို့ လုံလောက်တဲ့ အရင်းအမြစ်တွေ ရှိမနေတဲ့ အဖြစ် အတွက် သောကပွားလာကြပါတယ်။

အိန္ဒိယ နိုင်ငံသား အတော်များများကလည်း ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရပါက အစိုးရရဲ့ ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှုသည် သူတို့၏ အသက်ကို ကယ်တင်နိုင်မှာ မဟုတ်ဘူး ဆိုတဲ့ ယုံကြည်ချက် တခုတည်းနဲ့ပဲ ချမှတ်ထားသော စည်းကမ်းတွေကို လိုက်နာကြတာ တွေ့ရပါတယ်။

သို့သော် နိုင်ငံသား အများစုသည် လက်လှုပ်မှ ပါးစပ်လှုပ်နိုင်သော လူများသာ ဖြစ်နေသည့်ကြားမှ ပြီးခဲ့သည့် လများအတွင်း သန်းပေါင်းများစွာ အလုပ်လက်မဲ့ ဖြစ်ကုန်ကြရပါတယ်။ ဒီအတွက် အဝေးပြေး လမ်းမတွေပေါ်မှာ ဝမ်းတထွာကို ဖြည့်တင်းပေးနိုင်ကောင်းရဲ့ ဆိုတဲ့ ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ ၎င်းတို့၏ ဇာတိရပ်ရွာပြန်နေကြတဲ့ လူတန်းကြီးများနဲ့ နေစဉ်လို ပြည့်နှက်နေပါတယ်။

အချို့ကလည်း မြို့ကြီးတွေမှာ ခိုကပ်နေပြီး အစိုးရရဲ့ မဝတဝ ကျွေးမွေးထားတာကို ကပ်ရပ် စားသောက်ရင်း အသက်ဆက်နေကြပါတယ်။

ဒီအနေအထားကို ပြည်နယ် အစိုးရတွေက ကြာရှည် မခံနိုင်တော့တာ မို့ လုပ်ငန်းများ ပြန်လည် ဖွင့်ခွင့် ပေးလာခဲ့ကြရပါတယ်။

နိုင်ငံသားများကတော့ ကူးစက်မှု နှုန်း ရုတ်တရက် ပြန်မြင့်လာတော့မည်လား၊ ဒါမှမဟုတ် မစိုးရိမ်ရသည့်အခြေအနေမို့ ပြန်ဖွင့်ပေးတာများလားဟု သို့လော သို့လော ဖြစ်နေကြပါတယ်။ မတ် လ ကုန်ပိုင်းလောက်က လူနှစ်သောင်း လောက်သာ စမ်းသပ်နိုင်ရာမှ ယခုအခါ တသန်းကျော် အထိ စမ်းသပ်ခဲ့ရာ ၂၅ ယောက် မှာ တယောက်နှုန်း ပေါ့စတစ် ဖြစ်နေပါတယ်။ (အမေရိကား မှာ ခြောက်ယောက် တယောက်နှုန်း တွေ့နေပါတယ်)။

အမေရိကား ဆိုလို့ ကြုံတုန်း ဟာသ တခု ဖြစ်သွားခဲ့တာ ပြောပြချင်ပါတယ်။ မင်းသားကြီး ထရန့်သည် မနေ့က ဖီးနစ် ရှိ N95 နှာခေါင်းစည်းများ ထုတ်လုပ်တဲ့ Honeywell စက်ရုံကို သွားရောက် ကြည့်ရှုခဲ့ပါတယ်၊ နှာခေါင်းစည်း မတပ်ပဲ စက်ရုံအတွင်း လှည့်လည် ကြည့်ရှု့နေသည့် သတင်းအား သတင်းဌာနများက ဂျိမ်းဘွန် ဇာတ်ကား တကား ဖြစ်တဲ့ Live and Let Die နောက်ခံတီးလုံး နဲ့ ထည့်သွင်းပြီး တင်ဆက်ခဲ့ကြပါတယ်။

နောက်ထပ် သတင်း တခုကတော့ ထရန့်က မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ အမေရိကန် သံအမတ်ကြီး အဖြစ် လက်ရှိ မစ္စတာ မာစီယယ် နေရာ မှာ အာရှ အလယ်ပိုင်း နှင့် တောင်ပိုင်း ဆိုင်ရာ ယာယီ လက်ထောက် နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီး Thomas Vadja ကို အစားထိုး ခန့်အပ်ဖို့ တနင်္လာနေ့က အဆိုတင်သွင်းလိုက်ပြီ ဖြစ်တယ်လို့ မြန်မာ တိုင်းမ် သတင်းစာမှာ ဖေါ်ပြထားပါတယ်။

ဆီးနိတ်မှ အတည်ပြုရန် ရှိနေတဲ့ အတွက် လောလောဆယ် အပြောင်းအလဲ ဖြစ်ရန် ကြာဦးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ သို့သော် သံအမတ်ကြီး ရာထူး အတွက် အထက်တန်း အဆင့် ဝါရင့်သံတမန် တဦး ကို ခန့်အပ်ဖို့ ထရန့် ဆုံးဖြတ်လိုက်ခြင်းသည် မြန်မာ၏ အရေးပါမှု ကို အသိအမှတ်ပြုလိုက်တာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

ကိုးကား။ ။ "As India loosens its strict lockdown, Coronavirus deaths jump sharply” from the New York Times (May 6, 2020)