မျောက် တရား စီရင်ခန်း

တင်နက်ဆီ ပြည်နယ် ဒေးတန် မြို့ တွင် တခုတည်းသော အထင်ကရ အဆောက်အအုံကြီးက နှစ်ကာလ ကြာမြင့်နေပြီ ဖြစ်သော ခရိုင် တရားရုံးတော်ကြီးပင် ဖြစ်သည်။ တရားရုံး၏ ရှေ့မျက်နှာစာရှိ မော်ကွန်းထိုးထားသော ကျောက်ပြားတွင် "အထက်တန်းပြ ကျောင်းဆရာ ဂျွန် သောမတ်စ် စကုပ် အား နောက်ပိုင်းတွင် ပြဋ္ဌာန်းထားသည့် ပြည်နယ် ဥပဒေ အား ချိုးဖောက်၍ လူသည် အဆင့်နိမ့် သတ္တဝါ များမှ ဆင်းသက်လာသည်ဟု သင်ကြားပြသခဲ့မှု ဖြင့် ၁၉၂၅ ဇူလိုင် ၁၀ ရက် မှ ၂၅ ရက်အထိ ဤတရားရုံး တွင် ကြားနာစစ်ဆေး ခဲ့သည်" ဟု မှတ်တမ်း တင်ထားခဲ့သည်။

စကုပ် အား တရားစီရင်ခဲ့မှု သည် "မျောက် တရားစီရင်ခန်း" အဖြစ် အမည်တွင်လာခဲ့သည်။ ထိုအမှု စီရင်ရာ ဒုတိယ ထပ်ရှိ တရားရုံးခန်း အားလည်း ထိုစဉ်က အတိုင်း ရှိနေရန် မွမ်းမံ ထိမ်းသိမ်းထားခဲ့သည်။ ‌ဒေသခံများကလည်း ၎င်းတို့ မြို့တွင် ဟိုးလေး တကျော်ကျော် ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် အမှု စီရင်ရာ နေရာကို ပြန်၍ အမှတ်တရ ဖြစ် နေရန် လာရောက် ကြည့်ရှု လေ့ ရှိသည်။

စကုပ်၏ တရားခွင်သို့ အမေရိကန် သမ္မတ လောင်း အဖြစ် သုံးကြိမ်တိုင်တိုင် ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်ခဲ့သည့် အမေရိကား တွင် နာမည် အကြီးဆုံး တရားခံ အကျိုးဆောင် ရှေ့နေကြီး ဝီလျံ ဂျင်းနင်း ဘရိုင်ယန်နှင့် ပြည်တွင်း ပြည်ပ မှ သတင်းထောက်များ ရောက်ရှိလာကြသည်။ 

၎င်းတို့အားလုံးသည် စကုပ်မှ ဒဏ်ကြေး ဆောင်ရ မဆောင်ရ ဆိုသည်ကို သိချင်ကြ၍ ရောက်လာကြခြင်း မဟုတ်၊ သူ့ ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာရသည့် ပြဿနာ ကြောင့် စိတ်ဝင်တစား ရောက်လာကြခြင်း သာ ဖြစ်ပေသည်။

စကုပ်၏ တရားခွင် သည် ထိုခေတ်ကာလ အတွက် အချိန်ကိုက် စီစဉ်လာသည်ဟုပင် ပြော၍ ရပေသည်။ ၁၉၂၀ ကျော် ကာလများ အတွင်း အမေရိကန် လူနေမှု စနစ် အတွင်း ကသောင်းကနင်း ဖြစ်လာသည်။ အစဉ်အလာ ကို ဆုပ်ကိုင်ထားလိုသူများက ၎င်းတို့ တန်ဖိုးထားမှု များ ပျောက်ဆုံးလာနေပြီဟု ယုံကြည်လာကြသည်။ ခေတ်နှင့် အညီ နေလိုသော လူငယ်များက ၎င်းတို့၏ အပြုအမူ အနေအထိုင် ပေါ် လူအဖွဲ့အစည်းက လက်ခံ မခံကိုလည်း အရေးစိုက်ရကောင်းမှန်း မသိ ဖြစ်လာကြသည်။ ဂျက်ဇ် ဂီတ ၏ တေးသွားနှင့် အတူ ကခုန်လာကြသည်။ အရက်သေစာ သောက်စား ရောင်းဝယ်ခွင့်ကို ပိတ်ပင်လာမှု ကို လည်း ရွံရှာ မုန်းတီးလာကြသည်။

အမေရိကန်တို့သည် စိတ္တဇ အနုပညာ နှင့် ဖရွိုက်၏ သီအိုရီများ ကို ငြင်းခုံဆွေးနွေးလာ‌ မှု နှင့် အတူ တိုးတက်သော အယူအဆများနှင့် ဉာဏ်ပညာဆိုင်ရာ စမ်းသပ် တွေးခေါ် လာမှုများလည်း ပွင့်လန်းဖွံ့ဖြိုးလာခဲ့သည်။

အစဉ်အလာ သမား များကလည်း ထိုသို့ ခေတ်ဆန်း ဝါဒ နှင့် အတူ စတင်လာခဲ့သော လူမှုရေး ပုံစံသစ် ကို တုန့်ပြန် နိုင်ရန် ဘာသာရေး ပြန်လည် နိုးကြားမှု ဆိုသည့် လှိုင်းဂယက် ထလာခဲ့သည်။ ထိုလှိုင်းဂယက် အပြင်းအထန် ရိုက်ခတ်ခံလာခဲ့ရသည်က အမေရိကန် တောင်ပိုင်း တွင် ဖြစ်သည်။ ထို့အတွက် အမေရိကန် ယဉ်ကျေးမှု ကို ခေတ်သစ် ဝါဒီ များ သို့မဟုတ် အစဉ်အလာ ဝါဒီများ က လွှမ်းမိုးနိုင်မည်လား ဆိုသည့် မေးခွန်း ထွက်ပေါ်လာခဲ့သည်။ သတင်းစာ ဆရာများက တင်နက်ဆီ ပြည်နယ် ဒေးတွန် ရှိ စကုပ် တရားခွင် ကို ထိုအုပ်စု နှစ်စု၏ အားပြိုင်ပွဲ အဖြစ် ရှုမြင်လာကြသည်။

ထိုအချိန်တွင် သမ္မတလောင်း အဖြစ် သုံးကြိမ်တိုင်တိုင် ယှဉ်ပြိုင်ခဲ့‌သော ပေါ်ပြူလစ် ဝါဒီ တဦး ဖြစ်သူ ဝီလျံ ဂျင်းနင်း ဘရိုင်ယန်သည် ၎င်း၏ သမ္မတ ဖြစ်ရေး ရည်မှန်းချက်ကို စွန့်လွှတ်ကာ ဆင့်ကဲ ပြောင်းလဲမှု ဖြစ်စဉ်ကို အပြီးအပိုင် ဖုတ်ကြည်းမီးသင်္ဂြိုလ် ပစ်ရန် စိတ်ပိုင်းဖြတ် လာခဲ့သည်။ ထို့အတွက်လည်း ဘရိုင်ယန်သည် ၎င်း မျှော်လင့် တောင့်တ ခဲ့ဖူးသည့် လူအများ၏ အာရုံစိုက်ခြင်း ခံလာခဲ့ရသည်။ ထို့အတွက်လည်း လက်ရှိ ပြဿနာ သည် ၎င်း အတွက် ရေကန်အသင့် ကြာအသင့် ဆိုသလို ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ၎င်း ကိုယ်တိုင်လည်း ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ် သည် ကမ္ဘာဦးကျမ်း ၏ သင်ကြားမှုများကို ဆန့်ကျင်နေပြီး၊ ရိုးရာတန်ဖိုးများ ကို ထိခိုက်ပျက်ပြားစေသည်ဟု ယုံကြည်ခဲ့သည်။ တန်းတူညီမျှ မှု ရှိရေး ကိုလည်း အလေးအနက် ခံယူထားသူ လည်း ဖြစ်သည်။

ဒါဝင်၏ သီအိုရီများကို ကြီးထွားလာနေသော မျိုးဗီဇကောင်းအောင် ပြုပြင်ရေး လှုပ်ရှားမှု (eugenics movement) ကို ထောက်ခံသူများက အလွဲသုံးစား ပြုလုပ်လာမည့် အရေးကိုလည်း စိုးရိမ်ပူပန်လာသည်။ ထိုလှုပ်ရှားမှု တွင် ပါဝင်သူ အချို့သည် ၎င်းတို့၏ စကားလုံးအသုံးအနှုန်းဖြင့်ဆိုလျှင် "ညံ့ဖျင်းသောမျိုးရိုး" များကို သားမရနိုင်အောင် ပြုလုပ်ရန် ထောက်ခံ ပြောဆို ခဲ့ကြသည်။

၁၉၂၅ တွင် ဘရိုင်ယန် နှင့် ၎င်းအား ထောက်ခံသူများက အစိုးရ ကျောင်းများ တွင် ဆင့်ကဲ ပြောင်းလဲမှု ဖြစ်စဉ် ကို သင်ကြားခွင့် ပိတ်ပင်သည့် ဥပ‌ဒေကို ပြည်နယ် ဆယ့်ငါးခု တွင် ပြဋ္ဌာန်းလာသည် အထိ အောင်မြင်အောင် လုပ်ဆောင်နိုင်ခဲ့ကြသည်။ ဖေဖေါ်ဝါရီလ တွင် ပြည်နယ် လွှတ်တော်အမတ် ဂျွန် ဘတ်တလာသည် တင်နက်စီ တွင် သမ္မာကျမ်းစာပါ လူသည် ဘုရားသခင် ဖန်တီးမှု ဖြစ်သည်ကို ဆန့်ကျင်ပြီး နိမ့်ကျသည့် သတ္တဝါများ မှ ဆင်းသက်သည် ဆိုသော မည်သည့် သီအိုရီ မဆို သင်ကြားခြင်းသည် ဥပဒေ ချိုးဖောက်ခြင်း ဖြစ်သည် ဆိုသော ဥပ‌ဒေ ကြမ်းကို တင်သွင်းလာခဲ့သည်။

ဘတ်တလာ၏ ဥပဒေကြမ်းအား လွှတ်တော် မှ အတည်ပြုလိုက်သည့် အခါတွင်တော့ အမေရိကန် လူမှု လွတ်လပ်ခွင့် သမဂ္ဂ American Civil Liberties Union (ACLU)မှ ငြိမ်နေ၍ မဖြစ်တော့ဆိုကာ လှုပ်လှုပ်ရွရွ ဖြစ်လာကြသည်။ ဤသို့ဖြင့် အဆိုပါ ဥပဒေ ကို ကန့်ကွက်လိုသူများ ရှိက မိမိတို့ အကူအညီ ပေးမည် ဖြစ်ကြောင်း ချာတာနူဂါ သတင်းစာတွင် ကြော်ငြာထည့်ပြီး ကမ်းလှမ်းလာခဲ့သည်။

မြို့မျက်နှာဖုံးလည်း ဖြစ်၊ ကျောက်မီးသွေး ကုမ္ပဏီ မန်နေဂျာ လည်း ဖြစ်သည့် ရက်ပလီယေး သည် သမဂ္ဂ၏ ကြော်ငြာကို ‌တွေ့သွားသည့်အခါ သတင်းစာကို ဝယ်ပြီး ဒေတွန် ရှိ ဆေးဆိုင်ပိုင်ရှင် ဖရက်ဒ် ရော်ဘင်ဆန် အား ပြခဲ့သည်။ ရက်ပလီယေးသည် အဆိုပါ ဥပဒေသစ် ကို ရွံရှာမုန်းတီးနေသူ ဖြစ်သော်လည်း ဆေးဆိုင် တွင် မြို့ခံများ နှင့် ဆွေးနွေးငြင်းခုံသည့် အဆင့်အထိ ရောက်မလာခဲ့ပေ။ ၎င်းအဓိက ပြောလိုသည့် အချက်က ဆင့်ကဲ ပြောင်းလဲမှု ဖြစ်စဉ် နှင့် ပတ်သက်၍ အမှု ဖြစ်လာမည် ဆိုက ဒေတွန်သည် အများ၏ အာရုံစိုက်စရာ ဖြစ်လာရသည် ဆိုခြင်းပင်။ ၎င်းတို့ အတွက်လည်း လုပ်ငန်းများ ဖြစ်ထွန်းလာနိုင်သည်ဟု ထောက်ပြခဲ့သည်။‌ ဒေတွန်သည် ယခင်က လူဦးရေ ၃,၀၀၀ ရှိခဲ့ရာမှ ၁,၈၀၀ အထိ ကျဆင်းလာနေသည်။ ရက်ပလီယေး ပြောသည်ကို ကျောင်းအုပ်ချုပ်ရေးမှုး ဝေါ်တာ ဝှိုက် အပါအဝင် နားထောင်နေသူ အားလုံးက သဘောပေါက်လာကြသည်။ ၎င်းတို့၏ စီးပွားရေး ဆုတ်ယုတ်ကျဆင်းလာနေသော မြို့လေး စည်ပင်လာဖွယ် ရှိသည် ဆိုသော အတွေးများ ကွန့်မြူးလာကြသည်။

၎င်းတို့က ချက်ခြင်းလိုပင် အသက် နှစ်ဆယ့်လေးနှစ်ရှိ အထွေထွေ သိပ္ပံပြ ဆရာ နှင့် အချိန်ပိုင်း လက်ပစ်ဘော် နည်းပြ ဂျွန် စကုပ်ကို ဆေးဆိုင်သို့ ဆင့်ခေါ်လိုက်ကြသည်။ စကုပ်သည် ဘတ်တလာ ဥပဒေကို သွေးတိုးစမ်းနိုင်မည့် လူ ဖြစ်လာနိုင်သလား ဆိုကာ စမ်းသပ်လို၍ ဖြစ်သည်။

စကုပ် က နောက်ပိုင်း ပြန်ပြောပြခဲ့ရာတွင် ရက်ပလီယေးက "ဂျွန် ရေ ငါတို့ ဒီမှာ ငြင်းခုံနေတာ လာရှင်းပါဦး၊ ဒီလိုကွာ ဇီဝဗေဒ ကို သင်ရင် ဆင့်ကဲ ပြောင်းလဲ မှု ဖြစ်စဉ်ကို မသင်ဘဲ နဲ့ ဖြစ်နိုင် မဖြစ်နိုင် ဆိုတာပဲဟေ့" ဟု ရက်ပလီယေးက ပြောလာသည်ဟု ဆိုသည်။ ဂျွန်က မသင်ဘဲ နှင့် ဘယ်လိုမှ မရ ဟု ပြန်ပြောခဲ့သည်။

ရက်ပလီယေး က ဆိုင် တွင် တင်ထားသော ပြည်နယ်မှ ကျောင်းတွင် သင်ရန် ပြဋ္ဌာန်းပေးထားသည့် ဂျော့ခ်ျ ဝီလျံ ဟန်တား၏ "A Civic Biology" စာအုပ်ကို ထုတ်ပြသည်။ ဆေးဆိုင်သည် ဆေးတွင် မက ကျောင်းသုံးစာအုပ်များပါ တင်ရောင်းနေသည့် ဆိုင်လည်း ဖြစ်သည်။

"မောင်ရင် ဒီစာအုပ်ကို ကိုင်ပြီး သင်နေတာ မဟုတ်လား" ဟု ရက်ပလီယေးက မေးလိုက်သည်။ စကုပ်က နေမကောင်း ဖြစ်နေသော ဇီဝဗေဒ ဆရာ အစား ဝင်သင်ပေးနေရပြီး ဟန်တား၏ စာအုပ်ကို ကိုင်ကာ ဆင့်ကဲပြောင်းလဲမှု ဖြစ်စဉ်ကို သင်နေရသည်ဟု ပြန်ဖြေ ခဲ့သည်။ "ဒီအတိုင်းဆို မောင်ရင် ဥပဒေ ချိုးဖောက်နေတာပေါ့" ဟု ရက်ပလီယေးက ပြောသည်။ "မောင်ရင် ဒီအမှု နဲ့ စမ်းကြည့်ချင်လား" ၊ စကုပ်က နောက်ပိုင်း ပြန်ပြောပြရာတွင် "ပြဿနာတခုကို အချိန်မဆွဲ ချက်ခြင်း လက်ငင်း ဖြေရှင်းတာ ကောင်းတယ်" ဟု ဖြေခဲ့သည်ဟု ဆိုသည်၊ စကုပ်၏ မိတ်ဆွေများ ဖြစ်သော မြို့ခံ ရှေ့နေနှစ်ဦးက တရားစွဲ ဖို့ တာဝန်ယူလိုက်သည်၊ ဤသို့ဖြင့် အမှု က အသက်ဝင်လာခဲ့ပြီ ဖြစ်သည်။

အမှန်တကယ် ဖြစ်ပျက်ခဲ့သည်များက "Inherit the Wind" ဆိုသည့် ပြဇာတ်၊ ရုပ်ရှင်များ တွင် ပါရှိသည်များနှင့် အတော်ကြီး ကွာခြားနေသည်။ မည်သူကမျှ လည်း စကုပ်၏ ပုံစံတူ အရုပ်လုပ်ပြီး မီးမရှို့ခဲ့ကြ၊ အကျဉ်း ထောင်သို့လည်း လက်ထိပ်ခတ်ပြီး ခေါ်မသွားခဲ့ကြပေ။

နှစ် ပေါင်း သုံးဆယ်လုံးလုံး ရှေ့နေ လိုက်ခဲ့ဖူးခြင်း မျိုး မရှိသည့် ဝီလျံ ဂျင်းနင်း ဘရိုင်ယန်သည် တရားလို အကျိုးဆောင် အဖွဲ့တွင် ပါဝင်ရန် ကမ်းလှမ်းလာခဲ့သည်။ ဘရိုင်ယန် ပါလာပြီ ဆိုသည်ကို သိလျင် သိခြင်း ကလဲရင့်စ် ဒါရိုးလည်း တရားခံ ဖက်မှ လိုက်ပေးရန် ဗော်လံတီယာ လုပ်လာခဲ့သည်။ "မော်မွန် (Mormons) အားလုံး၏ အားထားကိုးကွယ်ရာ ပုဂ္ဂိုလ်” လို့ သူ့ကို သူ သတ်မှတ်ထားသည့် လူမျိုး နှင့် စစ်ခင်းရမည့် အခွင့်အရေးကို သဘောကျ နေ၍လည်း ဖြစ်သည်။

သို့သော် ACLU သည် ဒါရိုး ပါလာမည့် အရေး ကို သဘောမတွေ့ ဖြစ်လာသည်။ ဒါရိုးသည် ဘုရားသခင် မရှိဟု လက်ခံထားသူ ဖြစ်၍ တရားခွင်ကို ခုတုံးလုပ်ပြီး ဘာသာရေး အား ဘက်ပေါင်းစုံ မှ တိုက်ခိုက်လာမည့် အရေးကို စိုးရိမ်နေကြ၍ ဖြစ်သည်။ ထို့အတွက် ACLU သည် ဒေတွန်သို့ အာသာ ဂါးဖီးလ် ဟေး ကို စေလွှတ်လိုက်ကြသည်။ ၎င်းသည် လွတ်လပ်စွာ ပြောဆိုနိုင်ခွင့်ကို ထောက်ခံ ပြောဆိုမှု ဖြင့် လူသိများ လာသူ ဖြစ်သည်။ နောက်ထပ် ပါဝင်လာသူက နိုင်ငံတကာ လင်ကွာ မယားကွာ အမှု များကို လိုက်ပါ ဆောင်ရွက်နေသူ့ ဒပ်ဒလီ မာလွန်း ဖြစ်သည်။

ဒေတွန် ရှိ အစိုးရ တရားလို ဖက်ကို ပူးပေါင်းလာကြသူများက တင်နက်ဆီ အရှေ့ပိုင်းရှိ ယခင် ရှေ့နေချုပ် ဟောင်းများ ဖြစ်သည့် အေ တီ စတီးဝပ်၊ ဘင် မက်ကင်ဇီ တို့ ဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့သည် ဒဲရိုး နှင့် ဘရိုင်ယန် တို့အား တရားခွင်တွင် ရင်ဆိုင်ရမည့် အဓိက ရန်သူတော်ကြီး များ အဖြစ် သတ်မှတ်ထားကြသည်။ တကယ်တမ်းတွင် ဟေးသည် တရားခံ အကျိုးဆောင်ဖက်တွင် ရှိနေပြီး စတီးဝပ်သည် တရားလို ဖက်မှ ရှိနေခြင်းကပင် ဘက် ညီ နေပြီ ဖြစ်သည်။